ΠΕΡΙ ΣΩΦΡΟΣΥΝΗΣ

ΠΕΡΙ ΣΩΦΡΟΣΥΝΗΣ

Αγ.Νεκτάριος Σωφροσύνη λέγεται η μετά σοφίας και φρονήσεως εύτακτος οικονομία πάντων των ψυχικών κινημάτων (παθών). Σωφροσύνη λέγεται η των παθών ελευθερία. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-291

Αγ.Νεκτάριος Η σωφροσύνη ως δύναμη ηθική της ψυχής αποκρούει και εξαφανίζει τα ίχνη των αισχρών διανοημάτων, διαλύει και χαλά την φλόγα των παθών, και διατηρεί το σώμα και την ψυχή ακηλίδωτα και αγνά. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-292

Αγ.Νεκτάριος Η σωφροσύνη περιφρουρούσα διατηρεί πάσας τάς πνευματικάς, ηθικάς και σωματικάς τού ανθρώπου δυνάμεις ευσταθείς καί εδραίας. Αυτή επιδαψιλεύεται τώ σώφρονι μακροβιότητα μετ' ευδαιμονίας. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-292

Αγ.Νεκτάριος Αυτή υποστηρίζει τάς ευγενείς τής ψυχής επιθυμίας. Αυτή παρασκευάζει τοίς αγαπήσασιν αυτήν γήρας τίμιον. Αυτή καθιστά τόν βίον τών ασκούντων αυτήν τοίς συνούσιν αυτοίς αιδέσιμον. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-292

Αγ.Νεκτάριος Η σωφροσύνη προηγείται εν τή εργασία τών θείων εντολών. Αυτή διαθερμαίνει τήν πρός τόν Θεόν αγάπην. Αυτή φρουρεί τήν πίστην. Αυτή κρατύνει τήν ελπίδα. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-292

Αγ.Νεκτάριος Η σωφροσύνη αναπτερεί το φρόνημα. Αυτή οδηγεί πρός τήν αγαθοεργίαν. Αυτή διατελεί η βάσις τής εγκράτειας.

Αυτή τελεί ο φύλαξ τής αγνείας. Αυτή στηρίζει τήν παρθενίαν. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-292

Αγ.Νεκτάριος Η σωφροσύνη πρό πάντων είναι φώς φαεινόν φωτίζων τούς οφθαλμούς τής ψυχής τού καθοράν τήν αλήθειαν. Η σωφροσύνη είναι ευάρεστος τώ Θεώ λογική και ζώσα πνευματική λατρεία. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-293

Αγ.ΝεκτάριοςἩ σωφροσύνη τιμία καὶ ἐπαινετῆ καὶ ἀπαρρησίαστος παρὰ τῷ Θεω καὶ ἀνθρώποις καὶ ἐκτὸς βασκανίας ὑπάρχει. Οἱ τῆς σωφροσύνης ἐρασταὶ οὐ μόνον ἐν τῷδε τῷ βίῳ τὸν ἔπαινον ἔχουσιν ἀλλὰ καὶ τὸν στέφανον τοῦ κάλλους καὶ τὸν χιτῶνα τῆς εὐφροσύνης ἐκ χειρὸς Κυρίου κομίζονται. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-293

Ἀγ.Νείλου.Σωφροσύνη εἶναι στολὴ τῆς ἀλήθειας, τσεκούρι τῆς ἀσέλγειας, ὁδηγὸς τῶν ματιῶν, ἐπιτηρητὴς τῶν λογισμῶν, κάθαρση τῆς σκέψης, κόψιμο τῆς ἀκολασίας, βλάστημα ἀντίθετο πρὸς τὴ φύση καὶ ἀντίθετη στὴν πύρωση, ἐπιστάτης τῶν ἔργων, βοηθὸς τῆς ἐγκράτειας, λαμπτήρας τῆς καρδιᾶς καὶ κανόνας τῆς προσευχῆς. Φ-Ἀγ.Νείλου ΕΠΕ 259-261

Ἀγ.Ἰσαάκ Σύρου Σώφρων εἶναι, ὄχι ὅποιος λέγει ὅτι οἱ αἰσχροὶ λογισμοὶ του σταματοῦν τὴν ὥρα τοῦ κόπου καὶ τὸν καιρὸ τῆς πάλης καὶ τοῦ ἀγῶνος, ἀλλὰ ὅποιος μὲ τὴν ἀλήθεια τῆς καρδιᾶς του, σωφρονίζει τὴν θεωρία τῆς διανοίας του, ὥστε νὰ μὴ ἀτενίζη μὲ ἀναίδεια τοὺς ἀκολάστους λογισμούς. Φ-Ἀγ.Ἰσαάκ Σύρου ΕΠΕ 8Α, 99

Ἀγ.Ἰσαάκ Σύρου Σῶμα σῶφρον εἶναι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τίμιο περισσότερο ἀπὸ καθαρὴ θυσία. Διότι τὰ δυό τους, δηλαδὴ ἡ ταπείνωσις καὶ ἡ σωφροσύνη, ἑτοιμάζουν στὴν ψυχὴ τὴν κατοικία τῆς Τριάδος. Φ-Ἀγ.Ἰσαάκ Σύρου ΕΠΕ 8Β, 375

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Σωφροσύνη σημαίνει γενικὴ ὀνομασία ὅλων τῶν ἀρετῶν. σώφρων εἶναι ἐκεῖνος ποὺ καὶ κατὰ τὸν ὕπνο δὲν αἰσθάνεται καμμία σαρκικὴ κίνησι ἢ ἀλλοίωσι τῆς καταστάσεώς του. Σώφρων εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀπέκτησε τελεία ἀναισθησία ὡς πρὸς τὴν διαφορὰ τοῦ φύλου. Κλίμαξ 195

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Από τη σωφροσύνη γεννιέται η αληθινή συζυγική αγάπη και από τη συζυγική αγάπη άπειρα αγαθά. Αγ.Ιωάν.Χρυσ.

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Εκείνοι που αδιαφορούν για τη σωφροσύνη και θέλουν να ασελγούν, βαδίζουν μέσα από την πλατειά πύλη και τον ευρύχωρο δρόμο. Αγ.Ιωάν.Χρυσ.

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Αυτό είναι τό πιό αξιοθαύμαστο, τό νά λάμπει στούς νέους η σωφροσύνη, καθόσον βέβαια ο σώφρων γέροντας δέν θα έχει καί μεγάλη αμοιβή, γιατί έχει σίγουρη τήν ασφάλεια από τήν ηλικία. Το παράδοξον είναι, νά απολαμβάνει κανείς γαλήνη μέσα στήν τρικυμία, να μήν κατακαίεται μέσα στό καμίνι καί να μήν ασελγεί στή νεότητά του. Π.ανθ.Αγ.Ι.Χρυσοστ.Β-96

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Αλλ' η σαρκική μίξη συνοδεύται από κάποια ηδονή (γιατί αυτό προβάλλουν συνεχώς ως επιχείρημα), ενώ ο σωφρονών υποφέρει, γιατί πολεμάει διαρκώς τήν τυραννική δύναμη της φύσεως. Άν εξετάσει όμως κανείς καλύτερα τά πράγματα, θα δεί ότι συμβαίνει το αντίθετο, γιατί η πίεση αυτή και ταραχή κατέχει περισσότερο αυτόν πού πορνεύει. Π.ανθ.Αγ.Ι.Χρυσοστ.Β-96

Αγ.Ι.Χρυσ. Γιατί καί το σώμα του συγκλονίζεται καί η ψυχική του κατάσταση είναι χειρότερη από τήν τρικυμισμένη θάλασσα, αφού δέν μπορεί ποτέ να αντισταθεί στήν επιθυμία, αλλά πολεμείται συνεχώς απ' αυτή, όπως καταδιώκονται συνεχώς οι δαιμονισμένοι από τά πονηρά πνεύματα! Ενώ ο σώφρων, πού τήν πολεμάει σάν γενναίος μαχητής, απολαμβάνει τήν άριστη καί γλυκύτερη από μυριάδες τέτοιες ηδονές, γιατί τιμάται με τη νίκη αυτή, με την αγαθή συνείδηση καί τά λαμπρά τρόπαια τής νίκης. Π.Α.Αγ.Ι.Χρυσ. Β-96

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Άν πάλι ο πόρνος ξεκουράζεται για λίγο μετ΄τήν συνουσία, αυτό δέν σημαίνει τίποτε, γιατί ακολουθεί πάλι η τρικυμία και πάλι τά κύματα. Ο σώφρων όμως που σκέπτεται στοχαστικά δεν αφήνει κάν να γεννηθεί η ερωτική παραζάλη, ούτε να φουρτουνιάσει το πέλαγος, ούτε να φωνάξει το θηρίο τής σάρκας. Άν πάλι υποφέρει από κάποια πίεση πού φέρνει ο αγώνας, γιά να συγκρατήσει μιά τέτοια ορμή, αλλά και ο πόρνος πολεμείται συνεχώς και κεντάται από τήν ερωτική επιθυμία καί δέν μπορεί να υποφέρει το οίστρο τής ακολασίας. Π.ανθ.Αγ.Ι.Χρυσοστ.Β-97

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Και γίνεται (μέ τον σώφρωνα) κάτι παρόμοιο πού γίνεται μέ τόν ιππέα, πού συγκρατεί μέ το χαλινάρι και οδηγεί με πολλή τέχνη άγριο αφηνιασμένο άλογο, πού ορθώνεται καί αντιδρά. Ενώ εκείνος πού υποχωρεί, γιά να αποφύγει αυτόν τόν κόπο, παρασύρεται από το άλογο καί φέρεται παντού. Π.ανθ.Αγ.Ι.Χρυσοστ.Β-97

Μεγ.Βασιλείου. Εκείνος που δέν μπορεί να αντέξει τήν παρθενία θα συζευχθεί μέ γυναίκα, αλλά, ο Θεός απαιτεί λόγο σωφροσύνης και αγιασμού και να ομοιωθεί με τους αγίους, που είχαν σύζυγο και ανέθρεψαν παιδιά. Μεγ.Βασιλείου.

Μεγ.Βασιλείου. Ἡ σωφροσύνη τῶν γηρατειῶν δὲν εἶναι σωφροσύνη, ἀλλὰ ἀδυναμία ἀκολασίας. Ὁ νεκρὸς δὲν στεφανώνεται. Κανένας δὲν εἶναι δίκαιος ἐπειδὴ δὲν μπορεῖ νὰ κάνει κακό. Ὅσο ὑπαρχει ἡ δύναμη σὲ σένα, μὲ τὴ λογικὴ νὰ τὴν συγκρατεῖς ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Ἔργα Ἀγ.Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ ΕΠΕ 6,155

Ἀββᾶ Κασσιανοῦ. Μὲ καμμίαν ἄλλην ἀρετήν, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν σωφροσύνην δὲν ἐξομοιώνονται οἱ σάρκινοι ἄνθρωποι μὲ τοὺς πνευματικοὺς καὶ νοεροὺς Ἀγγέλους. Μὲ αὐτὴν δηλαδὴ τὴν ἀρετὴν, ἂν καὶ εὑρίσκονται καὶ ζοῦν εἰς τὴν γῆν, ἔχουν, κατὰ τὸν Ἀπόστολον, τὸ πολίτευμά τους εἰς τοὺς Οὐρανοὺς (Φιλιπ. γ΄, 20). Εὐεργετινὸς Β-312

Ἀββᾶ Κασσιανοῦ. Ἀπόδειξις δὲ ὅτι ἀπεκτήσαμεν τελείως τὴν ἀρετὴν αὐτὴν (τῆς σωφροσύνης) εἶναι τὸ νὰ μὴ τρέχῃ ἡ ψυχή μας, ὅταν κοιμώμεθα, εἰς αἰσχρὰ ὄνειρα. Διότι ἂν καὶ ἡ κίνησις αὐτὴ τῆς ψυχῆς εἰς τὸν ὕπνον δὲν λογαριάζεται ἁμαρτία, ὅμως εἶναι ἀπόδειξις ὅτι νοσεῖ καὶ δὲν ἔχει ἀκόμη ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τὸ πάθος. Διὰ τοῦτο πρέπει νὰ πιστεύωμεν ὅτι αἱ αἰσχραὶ φαντασίαι, αἱ ὁποῖαι μᾶς ἔρχονται εἰς τὸν ὕπνον, φανερώνουν τὴν προηγουμένην ραθυμίαν καὶ ἀδυναμίαν μας. Τὴν νόσον, δηλαδή, ποὺ κρύβεται εἰς τὰ ἀπόκρυφα τῆς ψυχῆς μας, ξεσκεπάζει ἡ ρεῦσις, ποὺ μᾶς συμβαίνει εἰς τὴν ἄνεσιν τοῦ ὕπνου. Διότι ἐκεῖνοι ποὺ ἔφθασαν εἰς τὸ ἔπακρον τῆς ἁγιωσύνης καὶ τῆς ἁγνείας, οὔτε ὅταν κοιμῶνται προστρέχουν εἰς τὰς ἁμαρτωλὰς φαντασίας τῶν ὀνείρων, οὔτε ὅταν εἶναι ξυπνητοὶ αἰσθάνονται καθόλου κίνησιν ἁμαρτωλῆς ἐπιθυμίας. Εὐεργετινὸς Β-312-313