ΠΕΡΙ ΑΡΕΤΩΝ (ΓΕΝΙΚΑ)

ΠΕΡΙ ΑΡΕΤΩΝ (ΓΕΝΙΚΑ)

Αγ.Νεκτάριος Ἡ ἀρετὴ παρὰ τὸ ἐρῶ, τὸ ἐπιθυμῶ γίνεται. Ὅθεν ἀρετὴ ἡ ἐρατή, ἡ ἀξία ἀγάπης, ἡ φιλητή κατὰ μετάθεσιν τῶν στοιχείων· ἀρετὴ ἡ ἐπέραστος κτῆσις, ἧς ἐρῶσιν ἢ αἰροῦνται πάντες.  ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-241

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὁ Θεὸς ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον ἀγαθόν, ὕστερον δὲ εἰσῆλθεν εἰς τὴν καρδίαν αὐτοῦ ἡ κακία· ἡ μὲν ἀρετὴ λοιπὸν εἶναι πεφυτευμένη εἰς τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν, ἡ δὲ κακία εἶναι παρὰ φύσιν. Κυριακοδρόμιον Νικηφ. Θεοτόκη τομ.Α-404

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ἡ ἀρετὴ σώζει τὸν ἄνθρωπον· ὁ δὲ Θεός, ὡς φιλανθρωπότατος καὶ πάνσοφος προνοητής, ἵνα ἑλκύσῃ ἡμᾶς πρὸς τὴν σπουδὴν τῆς ἀρετῆς, συνῆψε καὶ συνήνωσεν εἰς αὐτὴν πάντα τοῦ κόσμου τὰ ἀγαθά· ἵνα ἀγαπήσωμεν τὴν ἀρετὴν, κατέστησεν αὐτὴν πηγὴν πάσης κοσμικῆς εὐτυχίας. Κυριακοδρόμιον Νικηφόρου Θεοτόκη τομ. Α σελ.-80

Νικηφόρου Θεοτόκη. Πολλοὶ στοχάζονται ὅτι τὰ βραβεῖα τῶν ἐναρέτων ἀνθρώπων εἶναι μόνον οὐράνια, καὶ ὅτι οἱ ἐνάρετοι τιμῶνται καὶ δοξάζονται μόνον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ εἰς τὴν μέλλουσαν ζωὴν·  πλανῶνται ὅμως· διότι ὁ Θεός, ὁ ἐξουσιαστὴς καὶ τῶν ἐπουρανίων καὶ τῶν ἐπιγείων, ὑπεσχέθη καὶ τὰς ἐπιγείους καὶ τὰς ἐπουρανίους ἀμοιβὰς εἰπών· «Ἑκατονταπλασίονα λήψεται, καὶ ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει» (Ματθ. ιθ΄, 29). Κυριακοδρόμιον Νικηφόρου Θεοτόκη τομ. Α σελ.-75

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὁ Θεός, ὅστις θέλει διὰ τῆς ἀρετῆς νὰ ἀναβιβάσῃ τὸν ἄνθρωπον εἰς ἐξαίσιον ὕψος δόξης καὶ λαμπρότητος, γνωρίζει ἀκριβέστατα πόσος εἶναι ὁ ἀγών, πόσος ὁ κίνδυνος, καὶ πόσος ὁ κόπος τῶν ἁγίων διὰ τῆς ἀρετῆς τὴν κατόρθωσιν. Ὅθεν πότε μὲν προστάσσει ἵνα μηδεὶς ἐνοχλήσῃ μηδὲ πονηρευθῇ καὶ αὐτῶν· «μὴ ἅπτεσθε τῶν χριστῶν μου, καὶ ἐν τοῖς προφήταις μου μὴ πονηρεύεσθε» (Ψαλμ. ρδ΄, 15)· πότε δὲ ἐνθαρρύνει αὐτοὺς λέγων· ὅστις ἐνοχλεῖ ὑμᾶς, ὅμοιος εἶναι μὲ ἐκεῖνον ὅστις ψηλαφᾷ τὴν κόρην τοῦ ὀφθαλμοῦ αὑτοῦ· «ὁ ἁπτόμενος ὑμῶν ὡς ὁ ἁπτόμενος τῆς κόρης τῶν ὀφθαλμῶν αὑτοῦ» (Ζαχ. β΄,8). Κυριακοδρ.77

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Μόνο η αρετή μάς συνοδεύει με βεβαιότητα μετά θάνατον, μόνη η αρετή διατηρεί τήν αξία της καί στήν αιώνια ζωή. Π.ανθ.Αγ.Ι.Χρυσοστ.Α-585

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Η ευχαρίστηση από τήν κακία είναι σύντομη, ενώ η λύπη είναι διαρκής· αντίθετα η χαρά πού χαρίζει η αρετή είναι άφθαρτη καί ο κόπος γι' αυτήν είναι προσωρινός. Π.ανθ. Αγ.Ι. Χρυσοστ. Α-591

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Εκείνος πού ασκεί τήν αρετή δέν περιμένει τήν ανταμοιβή τών κόπων του μόνον, αλλά απολαμβάνει καί το μισθό από τήν ωφέλεια τών άλλων αφού οδηγεί πολλούς να ζηλέψουν καί να μιμηθούν τήν αρετή του. Π.ανθ.Αγ.Ι.Χρυσοστ.Α-604

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Ποιά λοιπόν η δύναμη τής αρετής; Τό ότι ο ενάρετος ζεί με ασφάλεια, ότι δέν υποκίπτει σέ καμία από τίς συμφορές, ότι στέκεται ψηλότερα από όλα όσα τόν απειλούν, πράγμα με το οποίο τί θα μπορούσε να εξισωθεί;   Π.ανθ.Αγ.Ι. Χρυσοστ. Α-605

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Η αρετή είναι γιά μάς η φυσική κατάσταση, καί παρά φύσιν είναι η κακία, όπως ακριβώς η αρρώστια καί η υγεία. --- Η αρετή είναι σύμφυτη μέ τη φύση, ενώ η κακία οφείλεται στή διαστροφή τής φύσεως. Π.ανθ.Αγ.Ι.Χρυσοστ.Α-580

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Η απόκτηση τής αρετής κλείνει τά στόματα όλων. --- Η πιό μεγάλη τιμή καί άνεση είναι η ενάρετη ζωή, έστω καί άν τιμωρούμαστε καί υποφέρουμε. Π.ανθ. Αγ.Ι. Χρυσοστ. Α-608

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Πολλοί άνθρωποι πολλές φορές, ενώ αποφεύγουν τις ίδιες τίς αρετές εξαιτίας των κόπων που συνεπάγονται, τις προτιμούν όμως για χάρη της καλής φήμης που δίνουν. Φ-Αγ.Μάξιμου Ομολ.15Ε-15

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Όποιος καλιεργεί την αρετή δεν είναι δυνατόν να μην έχει πολλούς εχθρούς. Αυτό όμως δεν έχει σχέση με τον ενάρετο. Γιατί εξαιτίας τους θα λάμψει ακόμα περισσότερο. Φ-Αγ.Μάξιμου Ομολ.15Ε-15

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Ὁ κόπος τῆς ἀρετῆς νὰ εἶναι μετρημένος, γιὰ νὰ μὴ γίνει ἀσύμετρος ὁ τρόπος τῆς ἀλλαγῆς. Ἔργα Ἀγ.Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ ΕΠΕ 8,263

Μεγ.Βασιλείου. Η άσκηση της αρετής είναι ωραίο απόκτημα για αυτόν που το έχει αλλά και θέαμα πολύ ευχάριστο σε εκείνους που την παρακολουθούν. Φ-Αγ.Μάξιμου Ομολ.15Ε-13

Ἀγ.Ἰωάν. Κλίμακ.Ἡ κακία καὶ τὸ πάθος δὲν ὑπάρχουν ἐκ φύσεως στὴν ἀνθρώπινη φύσι, διότι ὁ Θεὸς δὲν εἶναι δημιουργὸς παθῶν. Ἀντιθέτως, ἀπὸ Αὐτὸν ἐδημιουργήθηκαν μέσα στοὺς ἀνθρώπους πολλὲς φυσικἒς ἀρετές, ἀπὸ τὶς ὁποῖες εὔκολα διακρίνονται : Ἡ ἐλεημοσύνη, ἀφοῦ καὶ οἱ εἰδωλολάτρες εἶναι εὐσπλαγχνικοί· ἡ ἀγάπη, ἀφοῦ καὶ τὰ ἄλογα ζῶα πολλὲς φορὲς ἐδάκρυσαν γιὰ τὴν στέρησί τους ἀπὸ τὰ ἄλλα· ἡ πίστις, ἀφοῦ ὑπάρχει ἔμφυτη μέσα σὲ ὅλους μας· ἡ ἐλπίς, ἀφοῦ καὶ ὅταν δανειζώμαστε καὶ ὅταν δανείζωμε καὶ ὅταν ταξειδεύωμε στὴν θάλασσα καὶ ὅταν σπείρωμα, πάντοτε ἐλπίζομε κάτι καλύτερο. Κλίμαξ 296

Ἀγ.Ἰωάν. Κλίμακ. Ἐὰν λοιπόν, ὅπως ἀπεδείχθη, ἡ ἀγάπη εἶναι φυσικὴ ἀρετὴ τῶν ἀνθρώπων, ἀκόμη δὲ εἶναι «σύνδεσμος καὶ πλήρωμα νόμου» (Κολ. γ΄ 14, Ρωμ. ιγ΄ 10), ἆρα οἱ ἀρετὲς δὲν εἶναι ξένες πρὸς τὴν ἀνθρώπινη φύσι. Ἂς αἰσχυνθοῦν λοιπὸν ὅσοι προβάλλουν ἀδυναμία στὴν ἀπόκτησί τους. Κλίμαξ 296

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Ἀρετὲς ὑπὲρ τὴν ἀνθρωπίνη φύσι εἶναι: Ἡ ἁγνότης, ἡ ἀοργησία, ἡ προσευχή, ἡ ἀγρυπνία. Κλίμαξ 296

Ἀββᾷ Ζωσιμᾷ. Ἡ ἀρετὴ χρειάζεται μονάχα τὴν θέλησίν μας, ὅπως εἶπεν ὁ ἱερὸς Ἀντώνιος· καὶ δὲν ὑπάρχει ἀνάγκη κανενὸς κόπου, ἀφοῦ εἰς ὅλα συνεργεῖ ἡ Χάρις. Ποίαν ἀνάπαυσιν, λοιπόν, δὲν ἔχει ὁ ἥσυχος καὶ ταπεινός; Πραγματικὰ «οἱ πρᾶοι θὰ κληρονομήσουν τὴν γῆν καὶ ἀδιακόπως θὰ εὐχαριστιοῦνται μέσα εἰς ἀτελείωτον εἰρήνην» (Ψαλμ. λστ΄, 11). Εὐεργετινὸς Β-76

Ἀγ.Νείλου. Θέλεις νὰ ἀσκήσεις τὴν ἀρετὴ χωρὶς κόπο; Σκέψου ὅτι ὁ κόπος εἶναι πρόσκαιρος καὶ ἡ ἀνταμοιβὴ της αἰώνια. Φ-Ἁγίου Νείλου ΕΠΕ 11β-393

Ἀγ.Νείλου. Νὰ ἐμφανίζεις τὴν ἀρετὴ σου ὄχι γιὰ νὰ ἐξαπατᾶς, ἀλλὰ γιὰ νὰ ὠφελεῖς ἐκείνους ποὺ σὲ βλέπουν. Φ-Ἀγ.Νείλου 11β-395

Κλήμης Αλεξ. Η αρετή είναι η διάθεση τής ψυχής περί τής ζωής, που συμφωνεί με τόν λόγο. Κλήμης Αλεξ.

Ἁββᾷ Λογγίνου. Ἐὰν δὲν κατορθώσης τὴν ἀρετὴ πρῶτα μαζὶ μὲ τοὺς ἀνθρώπους, οὔτε μόνος σου δὲν θὰ μπορέσης νὰ τὴν κατορθώσης. Ἀποφθέγματα Γερόντων -ΕΠΕ τομ.1,397

Αγ.Μάρκος Ερημ Αρχή κάθε αρετής είναι ο Θεός, όπως και αρχή του καθημερινού φωτός είναι ο ήλιος. Όταν κάνεις μία αρετή, θυμήσου τον είποντα «Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν».  Φ-Αγ.Μάρκου Ερημήτου τ13,19

Αγ.Μάρκος Ερημ Να μη λές ότι απέκτησες αρετή χωρίς θλίψη· γιατί είναι αδόκιμη εξαιτίας της ανέσεως.Φ-Αγ.Μάρκου Ερημ. τ13,23

Ἀγ.Ισαάκ Σύρος Δεν είναι τόσο μεγάλο πράγμα το να υπομένουμε τις θλίψεις υπέρ της αρετής, όσο είναι το να μη διστάσει ο νούς, εξ αιτίας των θέλγητρων των γαργαλιστικών πραγμάτων, να εκλέξει το θείο θέλημα.  Φ-Αγ.Ισαάκ Σύρου 8β-45

Ἀγ.Μαξίμου. Τὰς δὲ ἀρετὰς διακρίνομεν εἰς σωματικὰς καὶ ψυχικάς. Καὶ σωματικαὶ ἀρεταί, δηλαδὴ πραγματοποιούμεναι διὰ σωματικῆς ταλαιπωρίας, εἶναι ἡ νηστεία, ἡ ἀγρυπνία, ἡ ἐξυπηρέτησις τῶν ἀδελφῶν, ἡ κατὰ γῆς κατάκλισις κατὰ τὸν ὕπνον, τὸ ἐργόχειρον διὰ νὰ μὴ ἐπιβαρύνωμεν ἢ διὰ νὰ προσφέρωμεν ἐκ τοῦ προϊόντος αὐτοῦ ἐλεημοσύνην καὶ τὰ παρόμοια μὲ αὐτά. ‘Εὰν λοιπὸν συμβῇ νὰ μὴ δυνηθῶμεν νὰ ἐκτελέσωμεν μίαν ἐκ τῶν ἀρετῶν αὐτῶν, ἐξ  αἰτίας μιᾶς ἀνάγκης ἢ σωματικοῦ ἐμποδίου, ὅπως π.χ. ἡ ἀσθένεια, ἀσφαλῶς θὰ μᾶς συγχωρήσῃ ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος γνωρίζει τὰς αἰτίας τῶν πράξεών μας. Ἐὰν ὅμως παραμελήσωμεν μίαν ἐκ τῶν ψυχικῶν ἀρετῶν, δηλαδὴ ὅσων δὲν ἀπαιτοῦν σωματικὴν προσπάθειαν, δὲν θὰ δυνηθῶμεν νὰ δικαιολογηθῶμεν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, διότι οὐδεμία ὑλικὴ ἀνάγκη τὰς δεσμεύει. Εὐεργετινὸς Γ-187

Ἀγ.Μαξίμου. Οἱ ἀρετὲς βέβαια, λέγει, ὑπάρχουν μέσα μας ἀπὸ τὴ φύση, καὶ ὑπάρχουν σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, ἡ ἀνισότητα ὅμως ὀφείλεται στὸ ὅτι δὲν κάνουμε ὅλοι κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο τὰ τῆς φύσεως· γιατί, ἐὰν ὅλοι κάναμε τὰ φυσικὰ σὲ ἴσο βαθμό, ὅπως καὶ δημιουργηθήκαμε, θὰ παρουσιαζόταν ἀπὸ ὅλους μιὰ ἀρετή, ὅπως καὶ μία φύση, ἡ ὁποία δὲν θὰ ἐπιδεχόταν λιγώτερο καὶ περισσότερο. Φ-ΕΠΕ Ἀγ.Ἀναστασίου Σιναΐτου. 13β-137

Ἀββᾶς Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης. Ἡ κακία καὶ ἀπὸ τὸ Θεὸ ἀπεμάκρυνε τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἀπὸ μεταξύ τους τοὺς διεχώρισε. Πρέπει λοιπὸν νὰ τὴν ἀποφεύγωμε τρέχοντας καὶ νὰ ἐπιδιώκωμε τὴν ἀρετή, ποὺ καὶ στὸ Θεὸ ὁδηγεῖ καὶ πρὸς ἀλλήλους συνάπτει. Ὁρισμὸς δὲ τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς φιλοσοφίας εἶναι ἡ ἁπλότης μαζὶ μὲ σύνεσι. Ἀποφθέγματα Γερόντων - ΕΠΕ τομ.1,329

Ἐν τῷ Γεροντικῷ.Ἕνας ἀδελφὸς ὑπέβαλεν εἰς τὸν Ἀββᾶν Ποιμένα τὴν ἑξῆς ἐρώτησιν : - Δύναται ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔχῃ ἐμπιστοσύνην εἰς τὸν ἑαυτόν του, ὅταν ἐκτελέσῃ ἐπιτυχῶς μίαν μόνον ἀρετήν; - Πρόσεξε τί εἶπεν ἐπὶ τοῦ προκειμένου ὁ Ἀββᾶς Ἰωάννης ὁ Κολοβὸς - ἀπήντησεν ὁ Ἀββᾶς Ποιμήν· - ἔλεγε λοιπὸν ὁ Ἅγιος αὐτὸς Ἀσκητής, ὅτι προτιμᾷ ὁ ἄνθρωπος νὰ μετέχῃ ὀλίγον ὅλων τῶν ἀρετῶν, παρὰ νὰ φροντίζῃ διαρκῶς διὰ μίαν καὶ νὰ ἀμελῇ διὰ τὰς ὑπολοίπους. Εὐεργετινὸς Γ-126