ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΟΔΗΓΩΝ (ΕΞΟΜΟΛΟΓΩΝ)

ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΟΔΗΓΩΝ (ΕΞΟΜΟΛΟΓΩΝ)

Ἀγ.Βρεσθένης Ματθαῖου. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος περὶ τῆς δοθείσης ἐξουσίας εἰς τοὺς πνευματικοῦς ἱερεῖς λέγει ταῦτα. «Οἱ τὴν γῆν οἰκοῦντες τὰ ἐν οὐρανοῖς διοικεῖν ἐπετράπησαν, καὶ ἐξουσίαν ἔλαβον ἥν οὔτε εἰς Ἀγγέλους οὔτε εἰς Ἀρχαγγέλους ἔδωκεν ὁ Θεός. Οὐ γὰρ πρὸς ἐκείνους εἴρηται· ὅσαν ἄν δήσητε ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται δεδεμένα ἐν τοῖς οὐρανοῖς κ.λ.π.; Ἔχουσι μὲν καὶ οἱ κρατοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς τὴν τοῦ δεσμεῖν ἐξουσίαν ἀλλὰ σωμάτων μόνον, τοῦ δὲ πνευματικοῦ ὁ δεσμὸς καὶ ἡ λύσις ἅπτεται τῆς ψυχῆς καὶ διαβαίνει τοὺς οὐρανοὺς, καὶ ὅσα ἄν ἐργάσωνται κάτω οἱ πνευματικοὶ ταῦτα ὁ Θεὸς ἄνω κυροῖ καὶ διαβεβαιοῖ. Θεῖον Προσευχητάριον Ἀγ.Βρεσθένης Ματθαῖου Ἐκδ. 1933 σελ. 91

Ἀγ.Βρεσθένης Ματθαῖου. Ἐκ τῶν ρηθέντων διδασκόμεθα οἱ χριστιανοί ὅτι ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου ἐκφυσήσας εἰς τὸ πρόσωπον τῶν Ἁγίων αὐτοῦ Μάθητῶν καὶ Ἀποστόλων τὸ Ἅγιον Πνεῦμα καὶ εἰπών· «λάβετε Πνεῦμα ἅγιον, ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας ἀφίενται αὐτοῖς ἄν τινων κρατεῖται κεκράτηνται» βεβαιοῖ ἡμᾶς ἀπροφασίστως ὅτι ἀπ’ ἐκείνην τὴν ὥραν καὶ ἔπειτα οὐδεμία ἁμαρτία θὰ συγχωρῆται ἐν τῷ οὐρανῷ, ἐὰν πρότερον δὲν συγχωρηθῇ ἐπὶ τῆς γῆς ὑπὸ τοῦ Πνευματικοῦ Πατρὸς τοῦ δυναμένου λῦσαι τοὺς εἰλικρινῶς μετανοοῦντας ἀπὸ τὸν δεσμὸν τῆς ἁμαρτίας διὰ τοῦ Χριστοῦ. Ὁ μὲ τὸ στόμα μόνον μετανοῶν καὶ ὄχι μὲ τὴν καρδίαν ἐξωμοιώθη τῷ Ἰούδᾳ ὅστις εἶπεν «Ἥμαρτον παραδοὺς αἷμα ἀθῶον». Θ.Προσευχητάριον Ἀγ.Βρεσθένης Ματθαῖου Ἐκδ.1933 Σελ. 90

Ἀββᾶ Κασσιανοῦ. Ἡμεῖς δὲ τοῦτο πρέπει νὰ μάθωμεν, παραδειγματιζόμενοι ἀπὸ τὰς τέχνας καὶ ἐπιστήμας τῶν ἀνθρώπων. Ἐὰν δηλαδὴ τὰς τέχνας καὶ τὰς ἐπιστήμας, ἂν καὶ τὰς ψηλαφῶμεν μὲ τὰ χέρια μας, ἐν τούτοις δὲν δυνάμεθα μόνοι μας νὰ τὰς ἐκμάθωμεν, ἀλλ’ ἔχομεν ἀνάγκην ἀπὸ καλὸν διδάσκαλον, ποὺ θὰ μᾶς ὑποδεικνύῃ τὸ κάθε πρᾶγμα, πῶς λοιπὸν δὲν θὰ εἶναι μωρὸν καὶ ἀνόητον νὰ νομίζωμεν, ὅτι θὰ κατορθώσωμεν νὰ ἐκμάθωμεν χωρὶς διδάσκαλον τὴν πνευματικὴν τέχνην, ποὺ εἶναι ἡ δυσκολωτέρα καὶ περισσότερον κουραστικὴ ἀπὸ ὅλας τὰς τέχνας καὶ ἐπιστήμας; Εὐεργετινὸς. Α-250

Ἀββᾶ Κασσιανοῦ. Τὸ νὰ φανερώνωμεν εἰς τοὺς Πατέρας ὄχι μόνον ὅσα κάμνομεν, ἀλλὰ καὶ ὅσα σκεπτόμεθα, εἶναι δεῖγμα ἀληθινῆς ταπεινώσεως. Διότι αὐτὴ ἡ ἐργασία καθιστᾷ τὸν Μοναχὸν ἱκανὸν νὰ πορεύεται τὴν εὐθεῖαν ὁδὸν χωρὶς βλάβην καὶ χωρὶς κίνδυνον νὰ σκοντάψῃ. Εἶναι ἀδύνατον ἐκεῖνος ποὺ ρυθμίζει τὴν ζωήν του κατὰ τὴν κρίσιν καὶ τὴν γνώμην των γεροντοτέρων νὰ περιπέσῃ εἰς τὴν ἀπάτην τῶν δαιμόνων. Ἄλλωστε καὶ αὐτὴ καθ’ ἑαυτὴν ἡ φανέρωσις καὶ ἀποκάλυψις εἰς τοὺς Πατέρας τῶν αἰσχρῶν σκέψεων, τὰς μαραίνει καὶ τὰς ἐξασθενίζει. Εὐεργετινὸς. Α-278

Ἀββᾶ Κασσιανοῦ. Μὲ κανένα ἄλλο ἐλάττωμα δὲν κατακρημνίζει τόσον ἀποτελεσματικῶς ὁ διάβολος τὸν ἄνθρωπον εἰς τὸ βάραθρον τῆς ἀπωλείας, ὅσον μὲ τὸ νὰ τὸν πείσῃ νὰ μὴ καταδέχεται νὰ ρυθμίζῃ τὴν ζωήν του συμφώνως πρὸς τὰς διδασκαλίας καὶ συμβουλὰς τῶν Πατέρων, ἀλλὰ νὰ ἀκολουθῇ τὸ θέλημά του. Διότι ἐκεῖνος ποὺ ἀκολουθεῖ τὴν ἰδικήν του κρίσιν καὶ γνώμην οὐδέποτε θὰ βαδίσῃ μὲ ἀσφάλειαν, ἀλλὰ θὰ σκοντάψῃ εἰς πολλὰ ἐμπόδια καὶ θὰ πλανηθῇ καὶ θὰ ἀντιμετωπίσῃ πολλοὺς καὶ φοβεροὺς κινδύνους, ὡς νὰ βαδίζῃ συνεχῶς μέσα εἰς σκότος. Εὐεργετινὸς. Α-250

Ὁ Ἀββᾶς Μωϋσῆς μᾶς ἀπεκρίθη : - Τέκνα μου, καλὸν μὲν εἶναι νὰ μὴ ἀποκρύπτωμεν τοὺς λογισμούς μας ἀπὸ τοὺς Πατέρας, ἀλλὰ ἐλεύθερα καὶ καθαρὰ νὰ τοὺς ἐξομολογούμεθα. Νὰ μὴ ἀκολουθῶμεν δὲ τὴν ἰδικήν μας κρίσιν, ἀλλὰ νὰ  πειθώμεθα ἀδίστακτα εἰς τὴν δοκιμασίαν ἐκείνων. Δὲν πρέπει ὅμως καὶ εἰς τοὺς οἱουσδήποτε νὰ ἐμπιστευώμεθα τὰ ἀπόκρυφα τῆς καρδίας μας, ἀλλ’ εἰς Γέροντας πνευματικούς, ποὺ εἶναι διακριτικοὶ καὶ πολλοὶ μαρτυροῦν διὰ τὴν ἀξίαν των, καὶ ὄχι εἰς ἐκείνους οἱ ὁποῖοι μόνον ἀπὸ τὸν χρόνον ἐλευκάνθησαν. Διότι πολλοὶ προσέξαντες εἰς μόνην τὴν ἡλικίαν καὶ τὸ ἐξωτερικὸν σχῆμα ἐνεπιστεύθησαν τοὺς λογισμούς των εἰς ἀπείρους καὶ ἀδιακρίτους καὶ τοιουτοτρόπως, ἀντὶ θεραπείας, περιέπεσαν εἰς ἀπόγνωσιν, ἐξ αἰτίας τῆς ἀπειρίας των. Εὐεργετινὸς. Α-282

Ἁγίου Βαρσανουφίου. Ἕνας ἀδελφὸς ἠρώτησεν ἕνα Γέροντα : -  Εἰπέ μου Πάτερ, ποῖον πρέπει νὰ ἐρωτῶ διὰ τοὺς λογισμούς μου καὶ ἐὰν εἶναι ἀνάγκη διὰ τοὺς ἰδίους λογισμοὺς νὰ ἐρωτῶ καὶ ἄλλον. Ὁ Γέρων ἀπήντησε : - Πρέπει νὰ ἐρωτᾷς ἐκεῖνον εἰς τὸν ὁποῖον ἔχεις ἐμπιστοσύνην καὶ ἔμαθες ὅτι εἶναι δυνατὸς νὰ σηκώσῃ λογισμοὺς ἄλλων, καὶ νὰ ἐμπιστεύεσαι εἰς αὐτὸν ὅπως εἰς τὸν Θεόν. Τὸ νὰ ἐρωτήσῃς ἄλλον διὰ τὸν ἴδιον λογισμὸν εἶναι σημεῖον ἀπιστίας καὶ ἐνεργείας τοῦ διαβόλου· διότι ἐὰν ἔχῃς τὴν βεβαιότητα ὅτι ἐλάλησε πρὸς σὲ ὁ Θεός, διὰ στόματος τοῦ Ἁγίου Γέροντος, ποία ἡ ἀνάγκη νὰ δοκιμάσῃς τὸν Θεὸν ἐρωτῶν ἄλλον διὰ τὸ ἴδιον πρᾶγμα; Εὐεργετινὸς. Α-299-300

Ἁγίου Βαρσανουφίου. Εἶπεν ὁ ἀδελφός. - Ἐὰν δοθῇ ἀπάντησις δι’ ἕνα λογισμόν, ποὺ προκαλεῖ θλῖψιν καὶ στενοχωρίαν, καὶ μετὰ τὴν ἀπάντησιν ἐξακολουθεῖ ἡ θλῖψις, τί πρέπει τότε νὰ σκεφθῶμεν ἢ νὰ πράξωμεν; Ἀπόκρισις : Ἐὰν ἐξακολουθῇ ὁ λογισμὸς νὰ θλίβῃ τὸν ἐρωτήσαντα, μετὰ τὴν ἀπάντησιν, ποὺ ἔδωσεν ὁ πνευματικὸς Πατήρ, αὐτὸ δὲν συμβαίνει χωρὶς λόγον. Εἶναι φανερὸν ὅτι ὁ ἐξομολογηθεὶς τὸν λογισμὸν καὶ ἀκούσας τὴν συμβουλὴν τοῦ πνευματικοῦ Πατρός, δὲν ἐξετέλεσε μὲ εὐσυνειδησίαν καὶ ἐπιμέλειαν τὴν ὑπόδειξίν του, καὶ δι’ αὐτὸ ὀφείλει νὰ διορθώσῃ τὸ σφάλμα του καὶ νὰ ἐκτελέσῃ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον διετάχθη· διότι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ψεύδεται ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος ὁμιλεῖ διὰ στόματος τῶν ἁγίων Αὐτοῦ. Εὐεργετινὸς. Α-300

Ἁγίου Βαρσανουφίου. Εἶπεν ὁ ἀδελφός. - Ἆραγε τὸν ἴδιον Γέροντα πρέπει νὰ ἐρωτῶμεν διὰ τὸ ἴδιον πρᾶγμα, ἢ όχι; Ὁ Γέρων ἀπήντησεν : - Ἀδελφέ· τὰ κρίματα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄβυσσος πολλή· ὡστόσον ὅμως γνώριζε, ὅτι ὁ Θεὸς βάζει κάποτε εἰς τὸ στόμα τοῦ ὁμιλοῦντος πνευματικοῦ ἀπάντησιν ἀνάλογον πρὸς τὴν διάθεσιν τῆς καρδίας τοῦ ἐρωτῶντος, ἢ διὰ νὰ δοκιμάσῃ τὸν ἀκούοντα, ἤ, ἀκόμη, διὰ νὰ ἀκούσῃ περὶ τοῦ αὐτοῦ πράγματος διαφορετικὰς ἀπαντήσεις ἀπὸ τὸν ἴδιον πνευματικόν, διότι ἐν τῷ μεταξὺ ἤλλαξεν ἡ διάθεσις τῆς καρδίας τοῦ ἐρωτῶντος. Συμβαίνει δηλαδὴ μερικοὶ νὰ ἀλλάζουν ψυχικῶς, ἐνῷ εὑρίσκονται ὑπὸ τὰς αὐτὰς ἐξωτερικὰς συνθήκας· καὶ δι’ αὐτοὺς ὁ Θεὸς λαλεῖ διαφορετικῶς διὰ στόματος τοῦ ἁγίου Του. Εὐεργετινὸς. Α-300

+Ἀγ.Βαρσανουφίου. Ὡς παράδειγμα, ἂς ἐνθυμηθῶμεν τὴν περίπτωσιν τοῦ βασιλέως Ἐζεκίου. Ὁ Προφήτης Ἡσαΐας τοῦ εἶπε· «ὕστερα ἀπὸ αὐτὸ λοιπόν, κάμε τὴν διαθήκην σου, διότι ἐντὸς ὀλίγου θὰ ἀποθάνῃς». (Ἡσ. 38,1). Ἡ εἴδησις αὐτὴ προεκάλεσεν ἀλλαγὴν εἰς τὴν καρδίαν τοῦ βασιλέως καὶ ἐλυπήθη. Μὲ τὸν ἴδιον τότε πάλιν ἅγιον, τὸν προφήτην Ἡσαΐαν, τοῦ εἶπε· «Νά: ὁ Θεὸς προσέθεσεν εἰς τὴν ζωήν σου ἄλλα δέκα πέντε ἔτη». (Ἡσ. λη΄, 5). Ἐὰν ὁ Θεὸς ἐλάλει δι’ ἄλλου, τότε ἡ ὑπόθεσις θὰ ἀπετέλει σκάνδαλον, ὅτι, δηλαδή, διαφορετικὰ λαλοῦν οἱ Ἅγιοι. Καὶ πάλιν ὁ Θεὸς ἐλάλησε, διὰ τοῦ Ἰωνᾶ, πρὸς τὴν καρδίαν τῶν Νινευϊτῶν καὶ εἶπε πρὸς αὐτοὺς «μετὰ τρεῖς ἡμέρας καταστρέφω τὴν πόλιν» (Ἰων. 3,4). Ὅταν ὅμως ἤλλαξεν ἡ διάθεσις τῶν καρδιῶν τῶν Νινευϊτῶν καὶ μετενόησαν, ἔδειξε καὶ ὁ Θεὸς τὴν πολλήν του φιλανθρωπίαν καὶ δὲν κατέστρεψε τὴν πόλιν, διότι οἱ πολῖται ἔγιναν καλοί. Δι’ αὐτὸ λοιπὸν δὲν πρέπει νὰ ἀλλάξῃ κανεὶς ποτὲ τὸν ἅγιον τὸν ὁποῖον ἐρωτᾷ, ἀλλὰ καὶ πάλιν νὰ τὸν ἐρωτᾷ, ὁσάκις παρουσιάζεται ἀνάγκη, ἕως ὅτου ὁ Θεὸς ἐμπνεύσῃ ἄλλην ἀπάντησιν, διὰ νὰ εἴπῃ ὁ Πνευματικός, ἐφ’ ὅσον βεβαίως ὑπάρξῃ αἰτία· ὁπόταν μὲ τὸν ἴδιον Πνευματικὸν θὰ δοθῇ καὶ ἡ διαφορετικὴ ἀπάντησις, διὰ νὰ μὴ γεννηθῇ σκάνδαλον. Εὐεργετινὸς. Α-300-301

Ἀγ.Βαρσανουφίου. Εἶπεν ὁ ἀδελφός. - Ἐὰν λοιπὸν ἀφοῦ ἀκούσω τὴν γνώμην τοῦ Πατρός, διὰ μίαν ὑπόθεσίν μου, ἀντιληφθῶ, ὅτι δὲν συμβαίνουν τὰ πράγματα, ὅπως μοῦ τὰ εἶπεν ὁ Γέρων, τότε τί πρέπει νὰ σκεφθῶ ἢ νὰ κάμω, διὰ νὰ λύσω τὴν ἀπορίαν εἰς τὴν ὁποίαν ἐνέπεσα; Ὁ Γέρων ἀπήντησεν : - Ἡ ἀπάντησις ποὺ ζητεῖς, ὁμοιάζει κάπως μὲ τὴν προηγουμένην· πῶς; ἄκουσε· σὲ συνεβούλευσεν ὁ πνευματικός σου διὰ μίαν ὑπόθεσιν, ὅτι κάμε αὐτά, καὶ συνήντησες ἐμπόδια; πρέπει πρῶτον νὰ ἐρευνήσῃς τὸν ἑαυτόν σου μήπως ἡ καρδία σου ἐδοκίμασεν ἡδονὴν ἀπὸ τὴν ὑπόθεσιν αὐτήν, καὶ δὲν τὴν ἄφησες ἐξ ὁλοκλήρου εἰς τὸν Θεὸν καὶ διὰ τοῦτο ὁ Θεὸς δὲν ἐπέτρεψε νὰ γίνουν τὰ πράγματα σύμφωνα μὲ τὴν ἀπάντησιν ποὺ σοῦ ἔδωσεν ὁ Γέρων· ἐὰν ἐρευνήσῃς μετὰ προσοχῆς, καὶ εὕρῃς ὅτι ἔτσι ἔχει τὸ πρᾶγμα, τότε μάθε ὅτι ἀπὸ ἐσὲ προέρχεται ἡ αἰτία, καὶ δι’ αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ τὴν ἀποδώσῃς εἰς τὴν ἀπάντησιν τοῦ πνευματικοῦ, ἀλλὰ τὸν ἑαυτόν σου νὰ κατηγορήσῃς. Ὁ Ἐλισσαῖος ἔστειλε μετὰ πεποιθήσεως τὸν μαθητήν του νὰ ἀναστήσῃ τὸν νεκρὸν καὶ δὲν ἀνεστήθη· ἡ αἰτία δὲν ὠφείλετο εἰς τὸν ἀποστείλαντα, ἀλλ’ εἰς τὸν ἀποσταλέντα· διότι πῶς ἀλλέως θὰ ἐξηγηθῇ ὅτι ὁ ἴδιος ὕστερα τὸν ἀνέστησε; (Βασ. δ΄, 29-36). Εὐεργετινὸς. Α-301

+Ἀγ.Βαρσανουφίου. Σὺ λοιπὸν ὀφείλεις προηγουμένως νὰ καταβάλῃς ὅλην σου τὴν προσπάθειαν διὰ νὰ ἐφαρμόσῃς τὴν συμβουλὴν τοῦ Γέροντος· ἐὰν ὅμως συμβῇ νὰ μὴ γίνῃ τὸ ζήτημα ὅπως περιμένεις καὶ παρὰ τὴν ἐπιμέλειάν σου, μάθε (τότε) ὅτι κάποια ἀλλαγὴ ἐπῆλθεν εἰς ἕνα ἀπὸ τὰ μέρη· ἢ τὸ ζήτημα σοῦ προεκάλεσεν εὐχαρίστησιν, ὅπως εἶπον καὶ προηγουμένως, ἢ ἤλλαξαν αἱ περιστάσεις, ἢ αἱ διαθέσεις τοῦ προσώπου, εἰς τὸ ὁποῖον ἀνεφέρετο τὸ ζήτημα· καὶ δι’ αὐτὸ ὁ Θεὸς ἀλλάσσει τὰς ἑκάστοτε ἀπαντήσεις τοῦ Γέροντος, ὅπως εἰς τὴν περίπτωσιν τοῦ Ἐζεκίου καὶ τῶν Νινευϊτῶν. Εὐεργετινὸς. Α-301

Ὁ Ἀββᾶς Ἀντώνιος εἶπε· Γνωρίζω Μοναχούς, οἱ ὁποῖοι ἔπεσαν, ὕστερα ἀπὸ πολλοὺς ἀσκητικοὺς κόπους, καὶ ἐσάλευσαν τὰ μυαλά των, ἐπειδὴ ἐστήριξαν τὰς ἐλπίδας των εἰς τὴν ἐργασίαν των μόνον καὶ δὲν ἔλαβον ὑπ’ ὄψιν των τὴν ἐντολὴν Ἐκείνου, ποὺ εἶπε· «Ἐπερώτησον τὸν πατέρα σου, καὶ ἀναγγελεῖ σοι, τοὺς πρεσβυτέρους σου, καὶ ἐρούσί σοι». (Δευτ. 32,7). Εὐεργετινὸς Α-271

Ἐν τῷ Γεροντικῷ. Ἕνας ἀδελφὸς ὁ ὁποῖος ἦτο ὑποτακτικὸς εἰς κάποιον Πατέρα ἀνεκάλυψε μέσα εἰς τὴν ἔρημον τόπον ἀπομονωμένον καὶ ἥσυχον· παρεκάλεσε λοιπὸν τὸν Πατέρα του λέγων. Ἐπίτρεψέ μου νὰ κατοικήσω εἰς τὸ μέρος αὐτὸ καὶ ἐλπίζω εἰς τὸν Θεὸν καὶ εἰς τὰς εὐχάς σου ὅτι ἔχω τὴν δύναμιν νὰ κοπιάσω πολύ. Ὁ Ἀββᾶς του τὸν ἄφησε καὶ τοῦ εἶπε· Γνωρίζω ὅτι πράγματι ἔχεις τὴν δύναμιν νὰ ὑποβληθῇς εἰς πολλοὺς κόπους, ἀλλὰ μὲ τὸ νὰ μὴ ἔχῃς Γέροντα, ἐμπιστεύεσαι εἰς τὸ ἔργον σου ὅτι εἶναι ἀρεστὸν εἰς τὸν Θεόν. Καὶ ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς αὐτοπεποιθήσεως, ὅτι ἐκτελεῖς ὅπως πρέπει τὸ ἔργον τοῦ Μοναχοῦ, θὰ χάσῃς καὶ τὸν κόπον σου καὶ τὰ μυαλά σου. Εὐεργετινὸς. Α-272

Ἀββᾶ Ἰσαὰκ. Κάθε λοιπὸν λογισμόν σου καὶ κάθε στενοχωρίαν σου, καὶ κάθε θέλημά σου, ἀλλὰ καὶ κάθε ἁπλῆν σκέψιν σου, μὴ τὰ ἀποκρύψῃς, ἀλλὰ ἐλεύθερα νὰ τὰ ἐξομολογηθῇς εἰς τὸν Ἀββᾶν σου· ὅ,τι δὲ ἀκούσῃς ἀπὸ αὐτόν, φρόντιζε μὲ εἰλικρίνειαν νὰ τὸ ἐκτελῇς· καὶ τότε ὁ πόλεμος γίνεται ἐλαφρότερος διὰ σέ. Διότι τὰ πονηρὰ πνεύματα δὲν εὑρίσκουν ἀλλοῦ χαράν, παρὰ μόνον εἰς τὸν ἄνθρωπον, ποὺ σιωπᾷ τοὺς λογισμούς του, εἴτε εἶναι καλοί, εἴτε κακοί. Εὐεργετινὸς. Α-276