ΠΕΡΙ ΨΑΛΜΩΔΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΨΑΛΜΩΔΙΑΣ

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Αυτό κυρίως είναι γνώρισμα ψυχής ευλαβικής, αφού απαλλαγεί από κοσμικές φροντίδες, να είναι αφοσιωμένη στους ύμνους προς τον Θεόν. Π.ανθ.Αγ.Ι.Χρυσοστ.Γ-53

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Πρέπει πρώτα τον βίον (τον κατά Θεό) να κατορθώσουμε και ύστερα να υμνούμε τον Θεόν. Γιατί ''ου γάρ ωραίος αίνος εν στόματι αμαρτωλού''. Π.ανθ.Αγ.Ι.Χρυσοστ.Β-457

Μεγ.Βασιλείου. Κανένας νὰ μὴ νομίζει ὅτι οἱ δοξολογίες μὲ ψαλμωδίες, αὐτῶν ποὺ ἔχουν λαθεμένες ἀντιλήψεις γιὰ τὸν Θεό, γίνονται δεκτές.Ἔργα Ἀγ.Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ ΕΠΕ 6,151

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Μερικὲς φορὲς ἡ ψαλμωδία, ὅταν εἶναι μετρία, καταπραΰνει ἄριστα τὸν θυμό. Καὶ μερικὲς φορές, ὅταν εἶναι ἄμετρη καὶ ἄκαιρη, δημιουργεῖ φιληδονία. Γι’ αὐτὸ ἂς τὴν χρησιμοποιοῦμε διακριτικὰ ἀνάλογα μὲ τὶς περιστάσεις. Κλίμαξ 160

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Ἄς ἐρευνήσωμε καὶ ἂς μετρήσωμε καὶ ἂς προσέξωμε ποιὰ εἶναι ἡ γλυκύτης ποὺ δημιουργεῖται μέσα μας, ὅταν ψάλλωμε ἡδονικὰ ἐπηρεασμένοι ἀπὸ τὸν δαίμονα τῆς πορνείας, καὶ ποιὰ προέρχεται ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ἀπὸ τὴν μυστικὴ τους χάρι καὶ δύναμι. Κλίμαξ 204

Ἀγ.Βρεσθένης Ματθαίου. Ὅταν δὲ ψάλλητε, ψάλ­λετε ἐν πολλῇ κατανύξει καὶ προσοχὴ καὶ συντριβὴ καρδίας, καθὼς καὶ ὅταν ἀναγιγνώσκητε, ἵνα ἀφ’ ἑνὸς εὐφρανθῆ ἡ καρδία, ὁ νοῦς φωτισθῆ καὶ εὶς τοὺς συμπροσευχομένους ἀδελφοὺς ἐπισύρει τὴν προσοχήν, τὴν ταπείνωσιν καὶ τὴν κατάνυξιν, καὶ αὐτομεμψίαν. Πνευματικὴ Διαθήκη Ἀρχιεπισκόπου Ματθαίου.

Ἀββᾷ Ἠσαΐου. Ἀδελφοί, νὰ μὴ λαλήσετε τίποτα, χωρὶς μεγάλην ἀνάγκην, εἰς τὴν τράπεζαν, ἢ εἰς τὴν σύναξιν τῆς ἀκολουθίας, καὶ νὰ μὴ διορθώσητε κάποιον, ποὺ ψάλλει, ἐκτὸς ἂν αὐτὸς σᾶς ἐρωτήσῃ. Διότι ἂν κάμῃ λάθος εἰς μίαν λέξιν καὶ τὴν προσπεράσῃ, μίαν ἁπλὴν λέξιν ἐπροσπέρασε· σεῖς μὴ τοῦ εἰπῆτε ἀμέσως τὸ λάθος του καὶ τὸν ἀναστατώσετε. Ἂν σᾶς εἴπῃ ὅμως, κάνετε ἀγάπην καὶ εἰπέτε μου τὸ λάθος, τότε νὰ τοῦ τὸ ὑποδείξετε. Εὐεργετινὸς Β-179-180

Ἀγάπιος Μον. Φαίνεται εἰς τὸν καθρέπτην τῶν ὑποδειγμάτων, καὶ εἰς ἄλλας Βίβλους, ὅτι κοιμώμενος εἰς τὴν Ἐκκλησίαν εἶς ἀδελφὸς ἀπὸ πολλήν αὐτοῦ ραθυμίαν τε, καὶ ἀμέλειαν, ὅταν ἐψάλλασιν οἱ ἄλλοι τὸν Ὄρθρον κατὰ τὸ σύνηθες, εἶδεν εἰς τὸ ὄνειρόν του τὸν Δεσπότην Χριστὸν προσηλωμένον εἰς τὸν Σταυρὸν· καὶ ἔστρεφεν ἀπὸ τὸν ὑπνώδη Μοναχὸν τὸ πρόσωπον ὄπισθεν, λέγων πρὸς αὐτὸν. Ὀκνηρὲ δοῦλε καὶ ράθυμε, οὐκ εἶ ἄξιος τοῦ ὁρᾶν με εἰς πρόσωπον, ὑπνώδης ὤν καὶ βεβυθισμένος τῇ ἀκηδίᾳ ἐν τῷ ὑμνεῖν καὶ δοξάζειν με, οὔτε τῆς ἐμῆς ἀπολαύσης μακαριότητος ἐν τῇ οὐρανίω μου Βασιλεία. Ὁ γὰρ ὀκνῶν ὑμνολογεῖν με τῆς οὐρανίου δόξης οὐ τεύξεται. Ταῦτα εἰπόντος τοῦ Δεσπότου, ἐξύπνησεν ὁ ἀδελφὸς ἐκείνος σύντρομος ὅλος καὶ ἐκπληττόμενος εἰς τοιαύτην ἀπόφασιν τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως, καὶ μετὰ πόνου καρδίας καὶ θλίψεως ἐδιώρθωσε τὴν ἑαυτοῦ ἀμέλειαν, φοβούμενος τὴν κατάκρισιν καὶ τιμωρίαν τῆς αἰωνίου κολάσεως. Ἀμαρτωλῶν Σωτηρία...

Ἀγ.Ἐφραίμ. Ἀδελφέ, ἐὰν σταθῇς εἰς οἶκον Κυρίου (δηλαδὴ εἰς ναὸν) διὰ πνευματικὴν λατρείαν, νὰ εἶσαι πρόθυμος νὰ συμμετάσχῃς εἰς τὴν ψαλμῳδίαν· ἐὰν ὅμως σὺ σιωπᾷς, σιωπήσω καὶ ἐγώ, σιωπήσῃ καὶ ὁ πλησίον μας, τότε κατ’ ἀνάγκην θὰ παύσῃ καὶ ἡ ψαλμωδία. Ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ γίνῃ αὐτό. Διότι ἂν ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ζητοκραυγάζουν ἕνα ἄρχονα ἢ βασιλέα, ὅταν σταθοῦν εἰς θέατρον καὶ ἴδουν κάποιον, ὁ ὁποῖος εὑρίσκεται ἀνάμεσά των, ἀλλὰ δὲν ζητοκραυγάζει μαζί των μὲ ὑψωμένην τὴν φωνήν, τοῦτον ἀφοῦ τὸν σπρώξουν τὸν ἀποδιώκουν, διότι τὸν θεωροῦν ἀνάξιον διὰ μίαν τοιαύτην παράστασιν· δὲν πρέπει πολὺ περισσότερον ἡμεῖς ὅταν σταθῶμεν ἐνώπιον τοῦ Δεσπότου τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς νὰ ψάλλωμεν μὲ προθυμίαν καὶ μὲ τὴν πρέπουσαν δύναμιν τὰς ὑμνῳδίας ποὺ ἁρμόζουν εἰς Αὐτόν; Εὐεργετινὸς Β-176

Ἐν τῷ Γεροντικῷ. Λέγει ἕνας ἀδελφὸς εἰς τὸν Ἀββᾶν Σιλουανόν : Ἐγώ, Ἀββᾶ μου, ἀπὸ τότε ποὺ ἔγινα μοναχὸς ψάλλω τὸν κανόνα καὶ τὰς ὥρας, σύμφωνα μὲ τὴν Ὀκτώηχον. Ὁ Γέρων τοῦ ἀπεκρίθη : Καὶ δι’ αυτὸ φεύγουν ἀπὸ τὴν ψυχήν σου ἡ κατάνυξις καὶ τὸ πένθος. Σκέψου τοὺς μεγάλους Πατέρας, ὅτι, ἐνῷ ἦσαν ἀμόρφωτοι καὶ δὲν ἐγνώριζαν οὔτε ἤχους οὔτε τροπάρια, παρὰ μονάχα ὀλίγους ψαλμούς, ἔλαμψαν ὡς φωστῆρες εἰς τὸν κόσμον. Τέτοιος ἦτο ὁ Ἀββᾶς Παῦλος ὁ ἁπλοῦς, καὶ ὁ Ἀββᾶς Παμβώ, καὶ ὁ Ἀββᾶς Ἀπολλώ, καὶ οἱ ἄλλοι Θεοφόροι Πατέρες, οἱ ὁποῖοι ἀνέστησαν καὶ νεκρούς, ἔκαναν πολλὰ θαύματα καὶ ἐξουσίαν ἔλαβον ἀπὸ τὸν Θεὸν ἐναντίον τῶν δαιμόνων. Ὅλα δὲ αὐτὰ τὰ ἐπέτυχον ὄχι μὲ ἄσματα, καὶ τροπάρια καὶ ἤχους, ἀλλὰ μὲ προσευχήν, ποὺ ἐξέρχεται ἀπὸ καρδίαν συντετριμμένην καὶ μὲ νηστείαν, μὲ τὰ ὁποῖα ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ διατηρεῖται συνεχῶς εἰς τὴν καρδίαν καὶ δυναμώνεται τὸ πένθος, ποὺ καθαρίζει τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ κάθε ἁμαρτίαν καὶ λευκαίνει τὸν νοῦν περισσότερον καὶ ἀπὸ τὸ χιόνι. Εὐεργετινὸς Β-170-171

Ἐν τῷ Γεροντικῷ. (Ἀββᾶ Σιλουανοῦ). Ἐνῷ τὸ ἆσμα κατέρριψε πολλοὺς εἰς τὰ κατώτατα τῆς γῆς, ὄχι μόνον κοσμικούς, ἀλλὰ καὶ ἱερεῖς, ἐπειδὴ ἐχαλάρωσε τὸν ἀνδρικόν τους χαρακτῆρα καὶ τοὺς κατεκρήμνισεν εἰς τὴν πορνείαν καὶ εἰς πάθη αἰσχρά. Τὸ ἆσμα, λοιπόν, εἶναι διὰ τοὺς κοσμικοὺς καὶ διὰ τὸ ἆσμα συγκεντρώνεται ὁ λαὸς εἰς τὰς Ἐκκλησίας. Σκέψου, τέκνον μου, πόσα τάγματα ὑπάρχουν εἰς τὸν οὐρανόν· καὶ δὲν λέγει, διὰ κάποιο ἀπὸ αὐτά, ἡ Ἁγία Γραφή, ὅτι ψάλλουν σύμφωνα μὲ τὴν Ὀκτώηχον. Ἀλλ’ ἕνα τάγμα ψάλλει ἀκαταπαύστως τὸ «ἀλληλούϊα», ἄλλο τὸ «Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ», ἄλλο «εὐλογημένη ἡ δόξα τοῦ Κυρίου ἀπὸ τὸν τόπον καὶ τὸν οἶκον Αὐτοῦ». Σύ, λοιπόν, τέκνον μου, νὰ μιμιθῇς τοὺς Πατέρας, ἂν θέλῃς νὰ ἀποκτήσῃς εἰς τὰς προσευχάς σου κατάνυξιν καὶ νὰ διατηρῇς τὸν νοῦν σου ὅσον ἠμπορεῖς συμμαζευμένον, χωρὶς νὰ ρεμβάζῃ. Εὐεργετινὸς Β-171

Πηδάλιο-286 Η εν εκκλησίαις γινόμενη ψαλμωδία, παρακάλεσις εστι προς τον Θεόν διά να εξιλεωθή εις τας αμαρτίας μας.Όποιος δε παρακαλεί και δέεται, πρέπει να έχει ήθος ταπεινόν και κατανενυγμένον, το δε να κραυγάζει τίνας, δηλοί ήθος θρασύ και ανευλαβές. Διά τούτο προστάζει ο 75ος κανών της 6ης Οικ. Συνόδου, ότι οι ψάλοντες είς τας εκκλησίας να μη βιάζουν την φήσιν των εις το να φωνάζουν δυνατά, αλλά μήτε άλλο τι να λέγουν ανάρμοστον είς την εκκλησίαν. Ποια δε είναι τα ανάρμοστα εις την εκκλησίαν; Αποκρίνεται ο ερμηνεύς Ζωναράς, ότι είναι τα γυναικοπρεπή μέλη, και μινυρίσματα, (ταύτον ειπείν τα πολλά τερερίσματα, και η υπερβολική των μελωδιών ποικιλία, η οποία κλίνει είς πορνικά άσματα) ταύτα ουν πάντα προστάζει ο παρών κανών να λείψουν από την εκκλησίαν, και οι ψάλλοντες να προσφέρουν τας ψαλμωδίας με πολλήν προσοχήν είς τον Θεόν, όπου βλέπει είς τα απόκρυφα της καρδίας δηλ. εις την νοερώς εν καρδία γινομένην ψαλμωδίαν και προσευχήν μάλλον, ή εις τας εξωτερικάς κραυγάς. Λέγει δε και ο προφήτης Δαβίδ ''Ψάλλατε συνετώς''. Πηδάλιο-286

Πηδάλιο-426 Εμποδίζει ο 15ος κανών της εν Λαοδικεία Τοπικής Συνόδου το να ψάλλη είς την Εκκλησίαν όποιος θέλει, αλλά μόνοι οι Ψάλται οι κανονικοί, οι έν τω Κλήρω δηλ. συνηριθμημένοι και χειροτονημένοι είς κάθε Εκκλησίαν, οίτινες αναβαίνουσιν επ' άμβωνος, και ψάλλουσι με ψαλτικάς μεβραίνας ή και χαρτίνας. Αταξία ακολουθεί και χασμωδία εάν ψάλλη όποιος τύχει αμαθής, και εκ του εναντίου ευταξία, όταν ψάλλουν οι διορισμένοι Ψάλται, και ψαλτικών έμπειροι. Πηδάλιο-426