ΠΕΡΙ ΑΡΓΙΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΤΩΝ

ΠΕΡΙ ΑΡΓΙΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΤΩΝ

Ὁρθ. Λειτουργική. Τίς ὁ καιρὸς τῆς λατρείας ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ; Ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ καιροί, ἀφιερωμένοι κατὰ θείαν διαταγὴν εἰς τὴν τοῦ Θεοῦ λατρείαν, ἤτοι ἡμέραι ἑορτῆς ἦσαν. 1) Τὸ σάββατον, ἡ ἑβδόμη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος, εἰς μνήμην τῆς τοῦ κόσμου δημιουργίας·

2) Τὸ Πάσχα, εἰς μνημόσυνον τῆς ἀπευλευθερώσεως τῶν Ἑβραίων ἐκ τῆς δουλείας τῶν Αἰγυπτίων· 3) Ἡ Πεντηκοστή, εἰς μνήμην τῆς ἐπὶ τοῦ Σινᾶ δοθείσης νομοθεσίας· 4) Ἡ ἡμέρα τοῦ καθαρισμοῦ, καθ’ ἣν ὁ ἀρχιερεὺς προσέφερεν ἰδίαν θυσίαν ὑπὲρ ἑαυτοῦ καὶ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ καὶ εἰσήρχετο εἰς τὰ ἅγια τῶν Ἁγίων· 5) Ἡ ἑορτὴ τῆς σκηνοπηγίας, εἰς μνημόσυνον τῆς τεσσαρακονταετοῦς ἐν τῇ ἐρήμῳ περιπλανήσεως, ἣν ἑώρταζον ἀπὸ τῆς 15 ἕως τῆς 22 τοῦ σεπτεμβρίου, καθήμενοι ὑπὸ καλύβας καὶ σκηνὰς ἐκ διαφόρων κλάδων κατεσκευασμένας πρὸς ἐνθύμησιν ὅτι, κατὰ τὴν ἐν τῇ ἐρήμῳ περιπλάνησιν αὐτῶν κατώκουν ἐν σκηναῖς· 6) Ἡ νεομηνία, ἤτοι ἡ νέα σελήνη· 7) Ἡ ἡμέρα τοῦ νέους ἔτους, ἥτις καὶ ἑορτὴ τῶν σαλπίγγων ἐλέγετο· 8) Τὸ σαββατικὸν ἔτος, ἤτοι πᾶν ἕβδομον ἔτος, καὶ 9) Τὸ ἰουβιλαῖον, ἤτοι πᾶν πεντηκοστὸν ἔτος. Κατὰ τὰ δύο μὲν ταῦτα ἔτη κατεπαύετο πᾶσα γεωργικὴ ἐργασία, συνεχωροῦντο ὅλα τὰ πρὸς τοὺς ὁμοφύλους χρέη, καὶ ἀπηλευθεροῦντο οἱ δοῦλοι· κατὰ τὰς ὀκτὼ δὲ ἡμέρας τῆς σκηνοπηγίας ἀνεγινώσκετο ὁ νόμος εἰς ἐπήκοον ὅλου τοῦ λαοῦ. Ὁρθ. Λειτουργική. 8

Απ.Πέτρος & Παύλος. Εγώ ο Παύλος και εγώ ο Πέτρος διατάζομε. Να εργάζονται οι δούλοι πέντε ημέρες, το Σάββατο καί τήν Κυριακή να πηγαίνουν στήν εκκλησία γιά την διδασκαλία τής ευσέβειας.  Απ.Πέτρος & Παύλος. (Εἰς Ἀποστολικάς Διαταγάς)

Απ.Πέτρος & Παύλος. Το Σάββατο έχει το λόγο τής δημιουργίας, η Κυριακή τής Αναστάσεως. Απ.Πέτρος & Παύλος. Ἀπ. Διαταγαί.

Απ.Πέτρος & Παύλος. Τη Μεγάλη εβδομάδα και τήν επόμενη εβδομάδα να μήν εργάζονται οι δούλοι, διότι η μία είναι η εβδομάδα τού πάθους και η άλλη τής Αναστάσεως, και υπάρχει ανάγκη διδασκαλίας.  Ἀποστολικαί Διαταγαί.

Απ.Πέτρος & Παύλος. Τήν Ανάληψη νά μήν δουλεύουν γιά το τέλος τής κατά Χριστόν οικονομίας. Ἀποστολικαί Διαταγαί.

Απ.Πέτρος & Παύλος. Τήν Πεντηκοστήν να μήν δουλεύουν γιά τήν παρουσία του Αγίου Πνεύματος, που δώρησε ο Χριστός στούς πιστούς.  Απ.Πέτρος & Παύλος. Ἀπ. Διαταγαί.

Απ.Πέτρος & Παύλος. Τήν εορτή τών Γενεθλίων να μήν δουλεύουν, διότι η απροσδόκητη χάρη δίνεται στούς ανθρώπους με τήν γέννηση του Θεού Λόγου Ιησού Χριστού από τήν Μαρία τήν Παρθένο γιά την σωτηρία του κόσμου.  Ἀποστολικαί Διαταγαί.

Απ.Πέτρος & Παύλος. Τήν εορτή τών Θεοφανείων να μήν δουλεύουν, γιά τήν ανάδειξη τής Θεότητας τού Χριστού, που μαρτυρείται από τόν Πατέρα στή βάπτιση και τήν υπόδειξη του Παρακλήτου με τήν μορφή περιστεράς.  Ἀποστολικαί Διαταγαί.

Απ.Πέτρος & Παύλος. Τίς ημέρες τών Αποστόλων να μήν δουλεύουν . διότι οι δάσκαλοί σας, σάς έφεραν στό Χριστό καί σάς καταξίωσαν με το Άγιον Πνεύμα.  Απ.Πέτρος & Παύλος. Ἀπ. Διαταγαί.

Απ.Πέτρος & Παύλος. Τήν ημέρα τού Στεφάνου τού πρωτομάρτυρα, να μήν δουλεύουν και τών υπολοίπων μαρτύρων, πού προτίμησαν τόν Χριστό από τήν ζωή τους. Απ.Πέτρος & Παύλος. Ἀπ. Διαταγαί.

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὁ Θεὸς ἀδελφοὶ μου, ὥρισε τὰς ἑορτάς, ἵνα, παραιτοῦντες τὰ ἔργα τῶν χειρῶν, ἐργαζώμεθα τὰ ἕργα τῆς ψυχῆς. «Πᾶν ἔργον λατρευτὸν (δηλ. σωματικὸν) οὐ ποιήσετε ἐν αὐταῖς, πλήν ὅσα ποιηθήσεται πάση ψυχῆ τοῦτο μόνον ποιηθήσεται ὑμῖν». (Ἐξοδος ιβ΄,16) Κυριακοδρόμιον Νικηφόρου Θεοτόκη τομ. Α σελ.-18

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ἡμεῖς δὲ τὰ ἐργόχειρα παύομεν, ἀμελούντες δὲ τὰ τῆς ψυχῆς ἔργα, ποιούμεν τῆς σαρκὸς ἡμῶν τὰ θελήματα· ἡμεῖς περιμένομεν ἑορτάς, ἵνα παύσομεν τὰ ἐργόχειρα, καὶ ἀφιερώσωμεν εὐατοὺς ὄχι εἰς τὰ ἔργα τῆς ψυχῆς, ἀλλ’ εἰς τὰ ἔργα τῆς ἀνομίας. Κυριακοδρόμιον Νικηφόρου Θεοτόκη τομ. Α σελ.-18

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὅτε ὁ Θεὸς ὥρισεν εἰς τοὺς Ἑβραίους τὴν τελετὴν τῆς πρώτης καὶ μεγάλης ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, ἠθέλησε πρῶτον νὰ φύγωσιν ἀπὸ τῆς Αἰγύπτου· «καὶ ἐξάξεις τὸν λαὸν μου, τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ, ἐκ γῆς Αἰγύπτου» (Ἐξοδ. Γ΄,18)· εἶτα, ἐλθόντες εἰς τὴν ἔρημον, ἐκεῖ νὰ ἑορτάσωσιν· «ἐξαπόστειλον τὸν λαὸν μου, ἵνα ἑορτάσωσί μοι ἐν τῇ ἐρήμῳ» (Ἐξοδ. Ε΄,1). Κυριακ/ον Α-19

Νικηφόρου Θεοτόκη. Διὰ τὶ εἰς τὴν ἔρημον ἡ ἑορτή, καὶ ὄχι εἰς τὴν Αἴγυπτον; Χωρὶς λόγου οὐδὲν προστάζει ὁ Θεός. Τὶ λοιπὸν σημαίνει ἡ φυγὴ τῆς Αἰγύπτου; Εἰς τὴν Αἴγυπτον ταραχὴ καὶ σύγχυσις, εἰς τὴν Αἴγυπτον ἡ δουλεία τοῦ Φαραώ. Προστάζει λοιπὸν ὁ Θεός, ἵνα φύγωσι τὴν Αἴγυπτον ἐν τῇ τελετῇ τῆς ἑορτῆς, ἵνα μάθης, ὦ χριστιανέ, ὅτι, ὅταν ἑορτάζῃς, πρέπει νὰ φύγης τὴν ζάλην τῶν παθῶν σου, νὰ ἀπομακρύνης τῶν σαρκικῶν ἐπιθυμιῶν καὶ ἡδονῶν τὴν ταραχήν, καὶ νὰ ἀποτινάξεις τοῦ σατανᾶ τὴν δουλείαν. Κυριακοδρόμιον Νικηφόρου Θεοτόκη τομ. Α σελ.-19

Νικηφόρου Θεοτόκη. Θέλει ναί, ὁ Θεὸς ἵνα εὐφραινόμεθα ἐν ταῖς ἑορταῖς· «καὶ εὐφρανθήσῃ», λέγει, «ἐν τῇ ἑορτῇ σου σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου, ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, καὶ ὁ Λευίτης, καὶ ὁ προσήλυτος, καὶ ὁ ὀρφανός, καὶ ἡ χήρα, ἡ οὗσα ἐν ταῖς πόλεσί σου». (Δευτ. ιστ΄, 14)·  ἀλλὰ ποίαν εὐφροσύνην λέγει; Τὴν ἀναμάρτητον, τὴν ἀληθινήν, τὴν πνευματικήν, τὴν χαρὰν καὶ εὐφροσύνην, τὴν ὁποίαν προξενοῦσι τὰ καλὰ ἔργα. Κυριακοδρόμιον Νικηφόρου Θεοτόκη τομ. Α σελ.-20

Νικηφόρου Θεοτόκη. Αἱ προσευχαί, αἱ δοξολογίαι, τὰ ψάλματα, ἡ ἐξήγησις τῶν θείων Γραφῶν, ἡ ἀνάγνωσις τῶν ἐκκλησιαστικῶν βιβλίων, ἡ πνευματικὴ νουθεσία, ἡ περιποίησις τῶν πτωχῶν καὶ ἡ λοιπὴ τῆς ἀρετῆς ἐργασία, ταῦτα εἶναι ἡ ἀληθὴς εὐφροσύνη·  ταῦτα συνιστῶσι τὴν ἀληθῆ καὶ τῷ Θεῷ εὐπρόσδεκτον ἑορτήν· ταῦτα εἶναι ἡ ὀσμὴ τῆς εὐωδίας τῶν ἑορτῶν, περὶ τῆς ὁποίας ὁ Θεὸς εἶπεν· «Ἐν ταῖς ἑορταῖς ὑμῶν ποιῆσαι ὀσμὴν εὐωδίας» (Ἀριθ. ιε΄. 3). 20 Κυριακοδρόμιον Νικηφόρου Θεοτόκη τομ. Α σελ.-20

Ἀγ.Νείλου. Εἶναι καλύτερο νὰ μένεις ἀργὸς στὸ σπίτι, παρά, νομίζοντας ὅτι τιμᾶς τὶς γιορτές, νὰ γίνεσαι ἀντικείμενο ἐργασίας τοῦ δαίμονα. Φ-Ἀγ.Νείλου ΕΠΕ 11Β-433

Ἀγ.Μαξίμου Ὁμολ. Ἐρώτησις : «Ἂν ὁ νόμος εἶναι πνευματικός», πῶς πρέπει κι ἐμεῖς νὰ ἑορτάζομε τὸ σάββατο τῶν ἡμερῶν καὶ τὸ σάββατο τῶν ἑβδομάδων, ποὺ εἶναι ἡ Πεντηκοστή, καὶ τὸ σάββατο τῶν ἐτῶν, τὴν ἑπταετηρίδα, καὶ τὸ σάββατο τῆς ἑπταετηρίδας ποὺ εἶναι τὸ ἰωβηλαῖο»; Ἀπόκρισις : Ἑορτάζομε τὴν ἑβδομάδα τῶν ἡμερῶν, ὅταν σταματήσομε τὴν διάπραξη τῶν κακῶν καὶ ἑορτά-ζομε καὶ τὸ σάββατο τῶν ἑβδομάδων ὅταν σταματήσομε νὰ δίνομε τὴ συγκατάθεσή μας στοὺς πονηροὺς λογισμούς. Τὸ σάββατο τῶν ἐτῶν τὸ ἑορτάζομε, ὅταν ἀπορρίπτομε τὴν προσβολὴ τῆς ἐπιθυμίας, ἐπειδὴ τὸ ἔτος ἔχει τὴν ἀναπαραγωγὴ τῶν καρπῶν καὶ τὴν ἐπιθυμία ποὺ διεγείρει γι’ αὐτούς. Ἑορτάζομε τέλος καὶ τὸ ἰωβηλαῖο, ὅταν ἐξαλείψομε τελείως τὴ μνήμη καὶ τὶς φαντασίες τῶν κακῶν ποὺ μᾶς συμβαίνουν ἐξαιτίας τῆς προηγούμενης συμμετοχῆς μας σ’ αὐτές. Γιατὶ τὸ ἰωβηλαῖο ἑρμηνεύεται «λύση δεσμῶν ζῶντος» ἢ «ἀπαλλαγὴ πένθους ἑνὸς ζωντανοῦ». Γιατὶ ὅταν κάποιος ἀποκτήσει τέλεια ἀπάθεια, τότε λυτρώνεται ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ ἀπαλλαγμένος ἀπὸ τὸ πένθος ἐγκαθιστᾶ μέσα στὴν ψυχὴ του τὴ χάρη. Φ-Ἀγ.Μαξίμου Ὁμολ. 14Α-23-25

Ἀγ.Κοσμᾶ Αιτ. Εκείνο το κέρδος που γίνεται τήν Κυριακήν είναι αφορισμένο και κατηραμένο και βάνεται φωτιά και κατάρα είς το σπίτι σας και όχι ευλογίαν, και ή σε θανατώνει ο Θεός παράκαιρα, ή τή γυνάικα σας, ή το παιδί σου, ή το ζώον σου ψοφά, ή άλλο κακόν σου κάμει. Εδώ πώς πηγαίνετε, χριστιανοί μου; Τήν φυλαγετε τήν Κυριακήν; Άν είσθε χριστιανοί να τήν φυλάττετε.

Τότε λέγει ὁ Γέρων «εἰπέ μοι καὶ τοῦτο, παρακαλῶ· οἱ καταφρονοῦντες τὴν ἁγίαν Κυριακὴν ἔχουσι τίποτε κόλασιν ἐκεῖ;». Καὶ ἀποκριθεῖς ὁ Ἄγγελος εἶπεν «οὐαὶ αὐτοῖς, Τίμιε Πάτερ! ὅτι φρικτὴ κόλασις δέχεται αὐτούς. Εἰ τὶς καταφρονεῖ τὴν ἁγίαν Κυριακήν, τὸν Κύριον καταφρονεῖ, καὶ ὁ Κύριος αὐτόν, διότι ἡ Κυριακὴ ἡμέρα ὁ Κύριος ἐστίν. Καὶ ὅστις τιμᾷ αὐτήν, τὸν Κύριον τιμᾷ· ὅστις πάλιν τιμᾷ τὴν μνήμην τῶν Ἁγίων καὶ ὅστις ἑορτάζει τὰς μνήμας αὐτῶν, βοηθοῦν καὶ οἱ Ἅγιοι αὐτόν, διότι μεγάλην παρρησίαν ἔχουν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ ὅ,τι ζητήσουν παρέχει αὐτοῖς ὁ Κύριος. Ἀλλ’ οἱ ἄνθρωποι ἀπεδίωξαν τὸν φόβον τοῦ Θεοῦ ἀπ’ αὐτῶν καὶ οὔτε τὸν Θεὸν ἔχουν φίλον οὔτε τινὰ τῶν Ἁγίων, ἀλλ’ ἐκολλήθησαν μόνον εἰς τὰ βιοτικὰ καὶ κοσμικὰ πράγματα τὰ καταστρεφόμενα καὶ φθειρόμενα καὶ οὐαὶ αὐτοῖς! Γίνωσκε, Τίμιε Πάτερ, ὅτι πᾶς ἄνθρωπος, ἢ ἱερεύς, ἢ μοναχός, ἢ κοσμικός, ἢ ἰδιώτης, ὁ ὁποῖος δὲν τιμᾷ τὴν ἁγία Κυριακήν, Θεοῦ πρόσωπον δὲν βλέπει, οὐδὲ ἔχει ἐλπίδα σωτηρίας. Ἀποκάλυψ.Ἀββᾶ Μακαρίου

Πηδάλιον 279 Ο 66ος κανών της 6ης Οικ.Συνόδου λέγει ότι επειδή και όλη η διακαινήσιμος εβδομάς, ως μία Κυριώνυμος ημέρα λογίζεται, δια τούτο διορίζει ο παρών κανών, ότι όλοι οι Χριστιανοί είς την εβδομάδα ταύτην πρέπει να παραμένουν μέσα είς τας εκκλησίας ευφραινόμενοι και εορτάζοντες την του Κυρίου ανάστασιν με ψαλμούς, και ύμνους και άσματα πνευματικά, προσέχοντες είς τα λόγια των Θείων Γραφών, και μεταλαμβάνοντες τα άχραντα μυστήρια, διατί με τούτον τον τρόπον θέλουμεν συναναστηθή, και συνανυψωθή με τον Χριστόν. Όθεν είς τας ημέρας ταύτας τρεξίματα αλόγων ας μη γίνονται, ούτε καμία άλλη θεωρία δημώδης, άτακτος δηλ. παγνιδίου, ή χορών, ή παλαισμάτων, ή άλλου τοιούτου ξεφαντώματος. Πηδάλιον 279.

Πηδάλιον 431 Ο 29ος κανών της εν Λαοδικείας Τοπικής Συνόδου λέγει ότι το μέν Σάββατον, ως και το ονομά του δηλοί, ήτο εορτή καταπαύσιμος του παλαιού Νόμου, είς την οποίαν οι Ιουδαίοι καταπαύουσιν από κάθε εργόχειρον, η δε Κυριακή είναι εορτή καταπαύσιμος της νέας χάριτος του Ευαγγελίου. Λοιπόν οι Χριστιανοί δεν πρέπει της χάριτος όντες υιοί, να εορτάζουσι

και να σχολάζουσιν είς το Σάββατον, και κατά τούτο να ιουδα'ί'ζουσι, αλλά τω Σαββάτω μέν να εργάζωνται, την δε Κυριακήν, τιμώντες διά την Ανάστασιν του Κυρίου, να σχολάζουσιν είς αυτήν, εάν δύνωνται . ει και φανούν ότι ιουδα'ί'ζουσι διά της τοιαύτης εν τω Σαββάτω αργίας, να γίνωνται ανάθεμα, ήτοι να είναι χωρισμένοι από τον Χριστόν. Πηδάλιον 431.

Πηδάλιον 731 Δεν πρέπει τινάς χωρίς ανάγκην και βίαν να περιπατή την Κυριακήν. Α΄ Κανών Ἀγ.Νικηφόρου Ομολ. Πηδάλιο-731.

Πηδάλιον 732 Δεν πρέπει να εργάζεται τινάς την διακαινήσιμον εβδομάδα, ουδέ να ψάλλει τον Άμωμον είς το Σάββατο της απολυσίμου, ουδέ πρέπει να φυλάτει τας πέμπτας. Δ' Κανών. Αγ.Νικηφόρου Ὁμολ. Πηδάλιον 732.