ΠΕΡΙ ΦΘΟΝΟΥ

ΠΕΡΙ ΦΘΟΝΟΥ

Αγάπιος Μον. Ο φθόνος κατά τον Δαμασκηνό Ιωάννην είναι μία πικρία και λύπη όπου έχει κάποιος είς το αγαθόν του πλησίον, το οποίον νομίζει να είναι δικό του κακόν. Διατί ο φθονερός λαμβάνει το αλλότριον αγαθόν, ως δικόν του κακόν, είς όσον εκείνο το αγαθόν σμικρύνει την εκείνου δόξαν και όφελος, και δια αυτό λέγεται ο φθόνος λύπη του αλλοτρίου αγαθού. Αμ. Σωτηρία-77

Αγάπιος Μον. Δύο τάξεις ανθρώπων είναι δεδουλωμέναι είς τούτο του φθόνου το έγκλημα. Πρώτον οι φιλόδοξοι, οίτινες ποθούντες να αποκτήσουσι φήμην μεγάλην και όνομα δεν υποφέρουσι να τους περισσεύουν οι άλλοι, αλλά πικραίνονται την εκείνων δόξα και έπαινον, διότι σμικραίνει την δική τους. Δεύτερον οι μικρόψυχοι, οίτινες έχουν για μεγάλα τα αλλότρια νομίζοντες ότι τους περισσεύουν οι άλλοι, και δι' αυτό πικραίνονται το καλόν τους. Ο φθόνος είναι εναντίον της αγάπης όπου θέλει να χαιρόμεθα το αγαθό και να λυπούμεθα το κακόν. Αμαρτωλών Σωτηρία-77

Αγάπιος Μον. Όποιος πικραίνεται την ευτυχίαν του άλλου, διότι φοβάται από αυτήν την δικιά του ζημία, ή κάποιου άλλου, αυτό δεν είναι αμάρτημα. Πολλάκις συμβαίνει και η ευτυχία του άλλου μας πικραίνει χωρίς έγκλημα φθονικόν. Αυτό δεν είναι φθόνος καθολικός αλλά του φθόνου ενέργεια. Αμαρτωλών Σωτηρία-77

Αγάπιος Μον. Πολλάκις λυπάται κάποιος, όχι διατί οι άλλοι έχουν αγαθά, αλλά γιατί επιθυμεί και αυτός να τα αποκτήσει και τούτο λέγεται ζήλος, ο οποίος αν είναι για πνευματικά δεν είναι αμαρτία αλλά μισθός, αν είναι για σωματικά μπορεί να είναι αμαρτία και να μην είναι κατά το τέλος όπου κινεί τον άνθρωπον. Αμαρτωλών Σωτηρία-77

Αγάπιος Μον. Συμβαίνει να πικραίνεται κάποιος είς τα πρόσκαιρα αγαθά όπου έχουν οι πονηροί και άτυχοι άνθρωποι και τούτο είναι αμάρτημα γιατί όσα κάνει ο Κύριος πρέπει να τα λαμβάνουμε σε καλόν μέρος ότι πάντα εν σοφία εποίησε και ποιεί και δεν φθάνει η όλιγη μας γνώσις να καταλάβει την άπειρον άβυσσον της αυτού σοφίας. Τα γάρ κρίματα του Θεού άβυσσος πολλή. 77

Αγάπιος Μον. Ο δε χειρότερος φθόνος από όλους είναι όταν κάποιος θλίβεται γία του πλησίον τα θεϊκά χαρίσματα το οποίον συναριθμείται με τις αμαρτίες που είναι κατά του Αγίου Πνεύματος. Αμαρτωλών Σωτηρία-78

Αγάπιος Μον. Ο φθόνος είναι μεγάλον ανόμημα, από το οποίον γεννούνται άλλα πέντε αμαρτήματα. Το μέν πρώτο και χειρότερο των πάντων λέγεται μίσος, εξ ού και ο φθόνος τίκτεται. Το δεύτερον είναι η καταλαλιά, όταν ο φθονερός σμικραίνει την δόξα των άλλων απόκρυφα. Το τρίτον είναι η κατάκρισις, όταν ο φθονερός φανερά ολιγοστεύει την φήμη και την δόξα του άλλου. Το τέταρτον λέγεται σκίρτησις εις το κακόν του πλησίον, δηλαδή, όταν ο φθονερός νομίζων ότι σμίκρυνε τον έπαινο και την δόξα του άλλου, ευδοκείται και χαίρεται. Το πέμπτον και τελευταίον είναι η θλίψις, όταν ο φθονερός θλίβεται βλέπων τα αγαθά του πλησίον. Αμαρτωλών Σωτηρία-78

Αγάπιος Μον. Διά να ξέρεις πότε ο φθόνος είναι αμάρτημα, και πότε δεν είναι, διά να φυλάγεσαι, μάθε, ότι με 2 τρόπους θλίβεται τινάς το καλόν του εταίρου . ο πρώτος είναι με τάξιν της φύσεως χωρίς να θέλει εκουσίως ο άνθρωπος εκείνη την λύπην. Λόγου χάριν, ακούεις να επαινούσιν άλλον, πως είναι σοφός ή πλούσιος, και τα λοιπά, και αισθάνεσαι έσω σου ολίγην λύπην αυτήν την ώραν μόνον όπου το ήκουσες. Είς τούτο δεν έχεις αμαρτίαν, διατί δεν είναι με θελημά σου, αλλά της φύσεως μας ενέργεια, όπου κλίνει είς το κακόν. Αυτά ονομάζουν οι διδάσκαλοι πρώτα κινήματα, τα οποία, εάν ευθύς όπου τα στοχασθείς, τα εκβάλεις από την διάνοιαν, κάμνεις αρετήν, διατί εις όλα τα αμαρτήματα ενεργούν κοινώς αυτά τα πρώτα κινήματα, και αν δεν φυλαχθείς εξ αρχής να τα θανατώσεις τρανεύουσιν ύστερον, και είναι πολλή δυσκολία να τα νικήσεις. Αμαρτωλών Σωτηρία-78

Αγάπιος Μον. Ο έταιρος τρόπος είναι όταν εκουσίως λυπείσαι και θλίβεσαι, ακούωντας να εγκωμιάζουσιν άλλον, η οποία λύπη, όσον υπάρχει διά μεγάλην υπόθεση, τόσον είναι βαρύτερον έγκλημα, ομοίως και η καταλαλιά και η κατάκρισις όταν είναι είς αισχύνην, και ατιμίαν πολλήν του πλησίον. Αμαρτωλών Σωτηρία-78

Αγάπιος Μον. Ο φθόνος έχει γονείς την υπερηφάνιαν και φιλαυτίαν, και διδάσκαλον τον Διάβολον. Η σπουδή του είναι, να σκοτίση, και να βλάψει το όνομα του πλησίον, και όταν τούτο δεν δύναται να κάμει, τρώγει τον τόπον, είς τον οποίον βρίσκεται, καθώς η σκουρία τον σίδηρον. Αμαρτωλών Σωτηρία-79

Αγάπιος Μον. Όλα τα επίλοιπα αμαρτήματα δίδουσι τη σαρκί παραμικράν ηδονήν και απόλαυσιν, αμή ο φθόνος είναι ένα κολαστικόν ανόμημα, ὅς τις, ώσπερ τὶς άλλη κόλασις, θλιβει απαραμύθητα, και τιμωρά αλύπητα, και είναι βλαβερότερος είς εκείνον, όπου τον έχει μάλλον, ή είς τους άλλους.  Αμαρτωλών Σωτηρία-79

Αγάπιος Μον. Τούτο το πάθος βλάπτει την ψυχήν θλίβει και μαραίνει την σάρκα, καταφλέγει την καρδίαν, ξηραίνει και αδυνατίζει το σώμα, χλωμαίνει την όψιν, και απλώς θλίβει και αφανίζει όλον τον άνθρωπον. Και καθώς το σκουλίκι εκείνο, όπου κράζουσι Βότριδα, τρώγει τα πολύτιμα ιμάτια, και τα αφανίζει ολότελα, ούτω και ο φθόνος εσθίει και κατατήκει τον φθονερόν, και όσον βλέπει τον άλλον ευτιχισμένον, τόσον χειροτερεύει αυτός και μαραίνεται. Αμαρτωλών Σωτηρία-79

Αγάπιος Μον. Δίωκε από σού κατά κράτος τούτο το πάθος, εάν θέλεις να μετέχεις της θείας χάριτος, ήτις σε κάμνει να χαίρεσαι είς όλα τα αγαθά, όπου έχουν οι άλλοι. Και είς τούτο πρέπει μαλιστα να αγάλλεσαι, πώς έχουν ευτυχίαν οι αδελφοί σου, και όχι να θλίβεσαι, ότι, αν έχεις την αγάπην, απολαμβάνεις και σύ ως δικήν σου την χαράν του πλησίον σου, και έχεις και της ψυχής σου την οφέλειαν, όπου σου ανταμείβει τον μισθόν εκείνον διά της αγάπης ο Κύριος. Αμαρτωλών Σωτηρία-79

Ἁγίου Μαξίμου. Τὴν λύπην, τὴν ὁποίαν αἰσθάνεται ὁ φθονερὸς διὰ τὴν ἀξίαν σου, πρέπει ἔστω καὶ μὲ κόπον μεγάλον νὰ τὴν ἀποδιώξῃς ἀπ’ αὐτοῦ· διότι ὁ φθονερὸς θεωρεῖ συμφοράν του, τὸ προτέρημά σου, διὰ τὸ ὁποῖον σὲ φθονεῖ. Δὲν δύνασαι δὲ κατ’ ἄλλον τρόπον νὰ τὴν ἀποδιώξῃς, παρὰ ἀποκρύπτων τὸ προτέρημά σου. Ἐὰν ὅμως τὸ προτέρημα αὐτὸ ὠφελῇ πολλοὺς μέν, τὸν φθονερὸν δὲ λυπεῖ, σὺ τί πρέπει νὰ προτιμήσῃς καὶ διὰ ποῖον νὰ ἀδιαφορήσῃς; Εἶναι βεβαίως ἀναγκαιοτέρα ἡ ὠφέλεια τῶν πολλῶν, ἀλλὰ καί, κατὰ δύναμιν, νὰ μὴ ἀδιαφορήσῃς διὰ τὸν φθονερόν, ὥστε νὰ μὴ καταστραφῇ καὶ αὐτὸς ἐξ αἰτίας τοῦ πονηροῦ του πάθους. Εὐεργετινός Γ-81,82

Ἀγ.Νεκτάριος. Ὁ φθόνος εἶναι πάθος ψυχῆς μοχθηρᾶς, τηκομένης ἐπὶ τῇ εὐπραγίᾳ τοῦ πλησίον· εἶναι λύπη ἐπὶ ἀλλοτρίοις ἀγαθοῖς, εἶναι νέμεσις περὶ τα ἀλλότρια ἀγαθά. Ὁ φθόνος εἶναι ρίζα πάντων τῶν κακῶν, πηγὴ παντὸς εἴδους συμφορᾶς, καὶ φυτώριον τῶν ἀνοσιουργημάτων. Ὁ φθόνος τὸν Ἑωσφόρον ἐσκότισεν. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-226

Ἀγ.Νεκτάριος.Ὁ φθόνος εἶναι τῶν παθῶν ἁπάντων τὸ ἀδικώτατον ἅμα καὶ δικαιότατον· τὸ μὲν ὅτι πᾶσι διοχλεῖ τοῖς καλοῖς, τὸ δὲ ὅτι τήκει τοὺς ἔχοντας· ὥσπερ ὁ ἰὸς διαφθείρει τὸν σίδηρον, οὕτως ὁ φθόνος τὴν ἔχουσαν αὐτὸν ψυχὴν ἐξαναλίσκει. Γ.αὐτ.-226

Ἀγ.Νεκτάριος. Ὁ φθόνος πρῶτον φθείρει τὸν ἔχοντα καὶ εἶτα τὸν φθονούμενον· πρῶτον ἐξαναλίσκει τὴν ὠδίνουσαν αὐτὸν ψυχήν, ὡς ἡ ἔχιδνα τὴν κυήσασαν αὐτὴν γαστέρα καταδαπανᾷ, καὶ εἶτα τὸν φθονούμενον δάκνει· μόνος ὁ φθόνος οὐκ ἔχει πρόφασιν, διὸ οὐδὲ συγγνώμης τυγχάνει. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-227

Ἀγ.Νεκτάριος. Ὁ φθόνος οὐκ οἶδε προτιμᾶν τὸ συμφέρον. Οὐδὲν πάθος ὀλεθριώτερον τοῦ φθόνου, διότι διαφθείρει τὰς ψυχὰς ἐμφυόμενον ἐν αὐταῖς. Ὁ φθόνος διδάσκει τὸν φόνον. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-227

Ἀγ.Νεκτάριος. Μέγα κακὸν ὁ φθόνος· οὗτος τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς ἀμαυροῖ καὶ σκότος βαθὺ περὶ αὐτὴν ἐπιχέει· οὗτος τὴν αἴσθησιν αὐτῆς εἰς ἀναισθησίαν ἔφερεν· οὗτος τὴν καρδίαν ἐσκλήρυνε καὶ εἰς πώρωσιν ἤγαγεν· οὗτος τελείως τὸν ἄνθρωπον διέφθειρεν. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-227

Ἀγ.Νεκτάριος. Ὁ φθονερὸς ἑαυτῷ πολέμιος καθίσταται, αὐθαιρέτοις δ’ ἀεὶ συνέχεται λύπαις· ὁ φθονερὸς ἁυτὸν ὡς ἐχθρὸν λυπεῖ. Ὁ φθονερὸς τοσούτῳ ἐστὶ τῶν ἄλλων δυστυχέστερος καθ’ ὅσον οἱ μὲν ἐπὶ ταῖς αὐτῶν συμφοραῖς ἀλγοῦσιν, ὁ δὲ φθονῶν πρὸς τοῖς ἑαυτοῦ κακοὶς καὶ ἐπὶ τοῖς τῶν ἄλλων ἀγαθοῖς λυπούμενος διατελεῖ. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-228

Ἀγ.Νείλου. Φθόνος εἶναι ἔνδυμα τῆς ὑπερηφάνειας, ἀπογύμνωση τῆς ταπεινοφροσύνης, ρίζα τῆς κακολογίας, ἀρρώστια τῆς εὐθυμίας, ὑποκρισία φιλίας, δόλος θάρρους, ἔχθρα τῆς ἀγάπης, ζήλεια ὅσων προκόβουν, ταραχὴ γιὰ ὅσους στέκονται καλά, κοροϊδία αὐτῶν ποὺ ἐπαινοῦνται, ἀλλοίωμα τῶν ματιῶν. Ποιὸς εἶναι ὁ καθαρὸς στὴν καρδιά, ποὺ νὰ μὴ παίρνει τὸ μέρος του, ὅταν ἀθετεῖ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, ἢ παρουσιάζει ἔλλειψη ἢ ἀμέλεια; Φ-Ἀγ.Νείλου ΕΠΕ 11β-263

Αγ.Ισαάκ Συρου. Ὁ ζηλόφθονος ἄνθρωπος, δὲν φθάνει ποτὲ στὴν εἰρήνη τῆς διανοίας, κι’ ἐκεῖνος ποὺ εἶναι ξένος πρὸς τὴν εἰρήνη, εἶναι ξένος καὶ πρὸς τὴν χαρά. Διότι, ἂν ἡ εἰρήνη τῆς διανοίας λέγεται τελεία ὑγεία, καὶ ὁ ζῆλος εἶναι ἐνάντιος στὴν εἰρήνη, εἶναι ἑπόμενο ὅτι ὅποιος ἔχει πονηρὸ ζῆλο, πάσχει ἀπὸ μεγάλη νόσο. Φ-Αγ.Ισαάκ Σύρου ΕΠΕ 8β-368

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Ο δαίμονας φθονεί βέβαια, αλλά φθονεί τούς ανθρώπους, κανένα όμως δαίμονα. Εσύ όμως που είσαι άνθρωπος φθονείς τούς ανθρώπους . και ποιά συγχώρεση θα έχεις; Φ-Αγ.Μάξιμου Ομολ.15Ε-389

Μεγ.Βασίλειος. Ο φθόνος ενώ ελάχιστα λυπεί τούς απ' έξω, είναι το πρώτο προσφιλές κακό γι' αυτόν πού το έχει. Διότι όπως η σκουριά στο σίδερο, έτσι και ο φθόνος κατατρώγει τήν ψυχή πού τον γεννά. Μεγ.Βασίλειος.

Μεγ.Βασίλειος. Η φιλία του μοχθηρού ανθρώπου είναι χειρότερη από την έχθρα, γιατί από αυτήν μπορείς να προφυλαχθεις, ενώ από εκείνη όχι. Μεγ.Βασίλειος.