ΠΕΡΙ ΖΗΛΟΥ ΚΑΚΟΥ ἢ ΔΑΙΜΟΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΖΗΛΟΥ ΑΔΙΑΚΡΙΤΟΥ

ΠΕΡΙ ΖΗΛΟΥ ΚΑΚΟΥ ἢ ΔΑΙΜΟΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΖΗΛΟΥ ΑΔΙΑΚΡΙΤΟΥ

Αγ.Νεκτάριος Ο κακός ζήλος είναι ζέσις ψυχής μοχθηράς και εκδηλούται ως ζηλοτυπία, ως φθόνος, ως μίσος πρός τούς έχοντας λαμπρόν τι. Ο κακός ζήλος κινείται επί τα φαύλα και πονηρά και βασκάνει τά καλά. ΤΟ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ-237

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὅταν δὲ ὄχι ἐξ ἐμπαθείας, ἀλλ’ ἐκ μόνης ἀγνοίας γεννᾶται ὁ ἀδιάκριτος ζῆλος, τότε ἔχει τινὰ συγγνώμην· ἐβεβαίωσε τοῦτο αὐτὸς ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου, δικαιολογήσας τοὺς σταυρωτὰς αὐτοῦ καὶ παρακαλέσας ὑπὲρ αὐτῶν· «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τὶ ποιοῦσι» (Λουκ. Κγ΄, 34). Κυριακοδρόμιον τομ. Β. σελ. 23

Νικηφόρου Θεοτόκη. Τοιοῦτος ἀδιάκριτος ζῆλος ἐκυρίευσε πρότερον τὴν καρδίαν τοῦ Παύλου· νομίζων αὐτὸς ἀρετὴν τὴν ὑπεράσπισιν τῶν πατρικῶν αὑτοῦ παραδόσεων, ὑπερβαλλόντως ἐδίωκε καὶ παντοιοτρόπως ἔβλαπτε τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ. Ἰδοὺ ἡ ἐξομολόγησις αὐτοῦ. «Ἠκούσατε», λέγει, «τὴν ἐμὴν ἀναστροφήν ποτε ἐν τῷ ‘Ιουδαϊσμῷ, ὅτι καθ’ ὑπερβολὴν ἐδίωκον τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπόρθουν αὐτὴν καὶ προέκοπτον ἐν τῷ Ἰουδαϊσμῷ ὑπὲρ πολλοὺς συνηλικώτας ἐν τῷ γένει μου, περισσοτέρως ζηλωτὴς ὑπάρχων τῶν πατρικῶν μου παραδόσεων» (Γαλάτ. Α΄,13-14). Κυριακοδρόμιον τομ. Β. σελ. 23

Νικηφόρου Θεοτόκη. Πολλῶν καρδίας πολλάκις κατακυριεύει ὁ τοιοῦτος ἀδιάκριτος ζῆλος. Οὗτος εἶναι ζηλωτής, ἀλλ’ εἶναι καὶ ἀμαθὴς τῶν δογμάτων τῆς πίστεως καὶ τῶν θείων νόμων, ἐπειδὴ δὲ ἔχει ζῆλον, λείπει δὲ ἀπ’ αὐτοῦ ἡ διάκρισις, τολμῶν διδάσκει τοὺς ἄλλους τὰ περὶ πίστεως καὶ χρηστοηθείας, ἀντὶ δὲ ὠφελείας προξενεῖ βλάβην, διότι ἀντὶ τῶν ὀρθῶν δογμάτων διδάσκει ἀλλόκοτα φρονήματα καὶ ἀντὶ τῶν θείων νόμων κηρύττει ματαίας δεισιδαιμονίας. Κυριακοδρόμιον τομ. Β. σελ. 23

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὁ ἄλλος ἔχει ζῆλον, ἀλλ’ οὐ κατ’ ἐπίγνωσιν, δηλαδὴ ἄνευ γνώσεως καὶ διακρίσεως· διὸ ἐπιχειρεῖ τὸ ἔργον τῆς διορθώσεως ἀδιακρίτως, δηλαδὴ ἤ μετὰ πολλῆς αὐστηρότητος ἤ χωρὶς τῆς τῶν περιστάσεων παρατηρήσεως, ἤ χωρὶς τῆς πρεπούσης ἐπιτηδειότητος· ὅθεν πολλάκις ἀντὶ διορθώσεως φυτεύτει μῖσος μεταξὺ συγγενῶν καὶ φίλων ἤ σπείρει σκάνδαλα μεταξὺ γονέων καὶ τέκνων ἤ ἐγείρει διχόνοιαν μεταξὺ τῶν συζύγων. Κυριακοδρόμιον τομ. Β. σελ. 23-24

Νικηφόρου Θεοτόκη. Πᾶς χριστιανὸς χρεωστεῖ κατὰ τὴν ἀποστολικὴν ἐντολὴν ὅπως μένῃ εἰς τὰ ὅρια τῆς ἰδίας τάξεως καὶ τοῦ ἰδίου ἐπαγγέλματος. «Ἕκαστος ἐν τῇ κλήσει ᾗ ἐκλήθη, ἐν ταύτῃ μενέτω» (Α΄  Κορινθ. ζ΄, 20). Ὁ ἀδιάκριτος ζῆλος φέρει τὸν ἄνθρωπον ἔξω ἀπὸ τὰ ὅρια τῆς ἰδίας αὐτοῦ τάξεως καὶ τοῦ ἰδίου ἐπαγγέλματος· ἐκ τούτου καὶ μὲ σκοπὸν ζήλου, ἄν καὶ ὁ ζῆλος δὲν ἔχῃ τόπον, ὁ ὑποτακτικὸς ἐξεγείρεται κατὰ τοῦ ἰδίου αὐτοῦ προεστῶτος καὶ ὁ λαϊκὸς νουθετεῖ τὸν ἱερέα καὶ ὁ υἱὸς ἐλέγχει τὸν πατέρα καὶ ὁ κατώτερος δὲν ὑπακούει εἰς τὸν ἀνώτερον καὶ ὁ ὑπήκοος καταφέρεται κατὰ τοῦ ἄρχοντος· τὰ δὲ ἀκόλουθα τούτου, δηλαδὴ τὴν ἀκαταστασίαν, τὰς ἀταξίας, τὰ ἀνομήματα, τὶς δύναται νὰ ἀπαριθμήσῃ; Πολλάκις ὁ ἀδιάκριτος ζῆλος καὶ μάχας καὶ φόνους καὶ ἀναστατώσεις πόλεων καὶ μυρία ἄλλα κακὰ προεξένησε. Κυριακοδρόμιον τομ. Β. σελ. 24

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὁ ζῆλος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ὁ πρῶτος ἦτο ἀληθῶς ζῆλος ἀδιάκριτος, πλὴν ζῆλος μόνον, γυμνὸς δηλονότι καὶ καθαρὸς ἀπὸ παντὸς πάθους· ὅθεν ὁ καρδιογνώστης Θεὸς ἐδίωξεν ἀπὸ τοῦ νοὸς αὑτοῦ τὴν ἄγνοιαν καὶ περιλάμψας αὐτὸν διὰ θείου φωτὸς μετέστρεψε τὸν ἀδιάκριτον ζῆλον αὐτοῦ εἰς ζῆλον διακριτικὸν καὶ σοφὸν καὶ θεῖον· ἐκ τούτου αὐτὸς κατώρθωσε τὰ ὑπὲρ ἄνθρωπον κατορθώματα τῆς ἀρετῆς. Κυριακοδρόμιον τομ. Β. σελ. 24

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὁ ζῆλος ἡμῶν δὲν εἶναι μόνον ἀδιάκριτος, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ τῶν παθῶν ἡμῶν μεμολυσμένος· ὁ ζῆλός μου καπνίζει τῆς ὑπερηφανείας τὸν καπνόν, κατὰ μὲν τὸ σχῆμα φαίνεται ζῆλος, εἰς δὲ τὸ πρᾶγμα εἶναι ὑπερηφάνεια· ὁ ζῆλός μου ἀναδίδει δυσωδίαν φθονεράν, κατὰ τὸ φαινόμενον εἶναι ζῆλος, κατὰ τὸ κρυπτόμενον ὅμως εἶναι φθόνος· ὁ ζῆλός μου βράζει ὑπὸ τοῦ πυρὸς τῆς δοξομανίας, γίνομαι ζηλωτὴς διὰ νὰ δοξάζωμαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων. Ὁ ἀπαθὴς ζῆλος ἔχει συγγνώμην, ἔστω καὶ ἄν δὲν ὑπάρχῃ κατ’ ἐπίγνωσιν, ὁ ἐμπαθὴς δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ συγχωρηθῇ. Κυριακοδρόμιον τομ. Β. σελ. 24