ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΝΟΕΡΑΣ

ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΝΟΕΡΑΣ

Αγ.Μάρκος Ερημ Δεν υπάρχει τέλεια προσευχή χωρίς νοερή επίκληση . Όταν λοιπόν απερίσπαστη φωνάζει τις σκέψεις της, επακούει ο Κύριος. Φ-Αγ.Μάρκου Ερημήτου τ13,53

Αγ.Μάρκος Ερημ Ο νούς που προσεύχεται απερίσπαστα συντίβει την καρδία· "και καρδία συντετριμένη και τεταπεινωμένη ο Θεός ουκ εξουδενώσει". Φ-Αγ.Μάρκου Ερημήτου τ13,53

Αγ.Ισαάκ Συρ. Καί η προσευχή χρειάζεται άσκηση, ώστε διά τής πολυχρονίας σε αυτήν να σοφιστεί η διάνοια. Μετά τήν ακτημοσύνη πού λύνει τίς σκέψεις μας από τά δεσμά, θέλει εμμονήν η προσευχή· με τήν εμμονή γιά πολύ καιρό η διάνοια γυμνάζεται στό να γνωρίζει πώς να διώχνει τόν λογισμό απ' αυτήν καί μαθαίνει εκ τής πολλής πείρας πράγματα πού δέν μπορεί να δεχθεί από άλλον. Φ-Αγ.Ισαάκ Σύρου-8β,129

Λέγει πάλιν ὁ Ὅσιος πρὸς τὸν Ἄγγελον «παρακαλῶ σὲ εἰπέ μοι, ποῖα προσευχὴ ἁρμόζει τῷ μοναχῷ;». Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ «ἐὰν εἶναι γραμματισμένος ὁ ἄνθρωπος, τοῦ Δαβὶδ οἱ Ψαλμοί, εἰ, δὲ καὶ δὲν εἶναι, τὸ Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ θεοῦ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν. Αὐτὴ ἡ εὐχὴ εἶναι ἡ δυνατωτέρα, πολλοὶ δὲ γραμματισμένοι ἄφησαν ὅλα καὶ ἐκράτησαν αὐτὴν τὴν εὐχὴν καὶ ἐσώθησαν, διότι αὐτὴν δύνανται νὰ κρατήσουν εἰς τὴν μνήμην των καὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες καὶ παιδὶα καὶ μοναχοὶ καὶ μοναχαὶ καὶ εὐμαθεῖς καὶ ἀμαθεῖς καὶ ἔμπειροι καὶ ἄπειροι καὶ ὁ θέλων νὰ σωθῇ ταύτην ἂς κρατῇ ἐν ἡμέρᾳ καὶ νυκτί, ἐν κελλίῳ καὶ ἐν ὁδῷ, ἱστάμενος τὲ καὶ καθήμενος, κἄν περιπατῇ, κἄν ἐργάζεται, αὐτὴν τὴν εὐχὴν ἂς κρατῇ μετὰ πόθου καὶ προθυμίας, διότι αὐτὴ εἶναι ἱκανὴ εἰς κάθε ἕνα ὀποῦ θέλει νὰ σωθῇ. Ἀββᾶ Μακάριου.

Ἀγ.Βρεσθένης Ματθαῖου. Ὁ δὲ Χρυσορρήμων Ἅγιος Ιωάννης Χρυσόστομος λέγει (ταπεινούμενος) : Ἕκαστος τῶν Χριστιανῶν, ὡς ἤκουσα παρὰ τῶν πατέρων, εἴτε ἐργάζεται, εἴτε περιπατει, ἢ ὁμιλεῖ, ἢ τρώγει καὶ εἴ τὶ ἄλλο ἔργον ποιεῖ, ἡμέραν τε καὶ νύ­κτα, ἀκαταπαύστως νὰ λέγη τὴν παναγίαν εὐχήν : Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ. Ἄλλως – φοβερὸς καὶ φρικτὸς ὁ τοῦ Ἁγίου λόγος - δὲν εἶναι Χριστιανός. Νουθετικὴ Ἐπιστολὴ Ἐξ Ἁγίου Ὄρους τῆ 16η Δεκεμβρίου 1925

Αγ.Νικόδημος Α΄. Καρπός ο εκ τής εργασίας ταύτης τικτόμενος είναι ο εξής : όταν ο νούς διά τής πολυκαιρίας συνηθίση να μένει έν τή καρδία, λείπει από τών ωραίων τού κόσμου πραγμάτων κατά τόν άγιον Διάδοχον, καί μισεί, καί αποφεύγει τάς αισθητάς ηδονάς τών αισθητηρίων. Ομοίως λείπει καί από τής πλάνης τής φαντασίας, καί ακολούθως λείπει μακράν από τών προσβολών τών διά τής φαντασίας ενεργουμένων πονηρών καί αισχρών λογισμών, διότι καταβιβάζων ησύχως τήν ενέργειάν του γυμνήν καί λεπτήν κάτω είς τόν ενδιάθετον λόγον τής καρδίας, εκδύεται από παντός παχέως ειδώλου καί εικόνος τής φαντασίας, διά τήν στενότητα τού τόπου τής καρδίας, καθώς καί ο όφις εκδύεται τό δέρμα του, όταν διέλθει διά στενού τόπου. Καί πρός τούτοις, όταν ο νούς συνηθίσει να μένει είς τήν καρδίαν, όχι μόνον αγαπά να κλέινει τήν θύρα τού κελλίου του και να ησυχάζει, όχι μόνον να κλέινει τήν θύρα τού στόματός του καί να σιωπά, αλλά διά τής επιστασίας του κλείνει καί τήν ένδοθεν θύραν τού ενδιαθέτου λόγου, καί δέν αγήνει τά πονηρά πνεύματα καί τούς δαίμονας να λαλώσι δι'αυτού εκείνα τά κακά καί τούς πονηρούς λογισμούς, ούς βούλονται, διά τών οποίων γίνεται ο άνθρωπος ακάθαρτος ενώπιον τού Θεού, τού ετάζοντος καρδίας καί νεφρούς. Συμβουλ. Εγχειρίδιον-178

Αγ.Νικόδημος Β΄. Καρπός αυτής είναι, διότι ο νούς ευρισκόμενος εν τή καρδίαν, και βλέπων εκεί νοερώς διά τού θεωρητικού όμματος τήν αισχράν καί άσχημον μορφήν, ήν είναι μεμορφωμένος καί τό συγχαμερόν προσωπείον, όπερ ενεδύθει από τών ατόπων θεαμάτων, άτινα είδεν, από τών αισχρών ακουσμάτων, άπερ ήκουσε, καί απλώς, από τής κάτω περιφοράς τών αισθήσεων καί τού κόσμου, καθώς λέγει ο Θεσ/νίκης Γρηγόριος, κτάται ταπέινωσιν, καί πένθος, καί δάκρυα, καί πώς να μή ταπεινωθεί ο δυστυχής, βλέπων όλον τόν τόπον τής καρδίας του σκοτεινόν καί εζοφωμένον από τινός παχέως σκότους, τό οποίον προξενήθει είς αυτόν από τών αμαρτιών, άς έπραξε, διά έργου, διά λόγου, & διά λογισμών; Πώς να μήν πενθήσει καί νά μή λυπηθεί ο ταλαίπωρος, βλέπων το λογιστικόν του μέρος πλήρες τόσων υπερηφάνων, τόσων αλόγων, καί τόσων βλασφήμων καί δαιμονιωδών λογισμών; Πώς να μήν κλάυσει ο ελεεινός, βλέπων το επιθυμητικόν του ηχμαλωτισμένον είς τόσους αισχρούς λογισμούς καί είς τόσας ατόπους επιθυμίας; καί τό θυμικόν του είς τόσους πονηρούς λογισμούς καί είς τόσας ορμάς ατάκτους κατά τού πλησίον; εν ενί λόγω, πώς νά μη κατανυχθεί καί χύσει αιματωμένα δάκρυα; ή πώς να μήν φωνήσει πρός τόν Ιησούν ελεεινώς, διά να τόν ελεήσει καί τόν ιατρέυσει; επειδή βλέπει τήν καρδίαν του δεδεμένην υπό τοσούτων αναρίθμητων παθών; πεπωρωμένην υπό λιθίνης αναισθησίας καί πληγωμένην υπό τόσων πληγών; καί επειδή βλέπει όλον τόν έσω άνθρωπον, ουχί ναόν τού Θεού καί τής χάριτος, αλλά σπήλαιον ληστών, καί εργαστήριον τής αμαρτίας καί τών δαιμόνων; όθεν διά τής ταπεινώσεως ταύτης, καί τού πένθους, καί τών δακρύων, ίλεως γίνεται ο Θεός είς αυτόν, καί τόν ανακουφίζει από τών παθών καί ελευθεροί αυτόν από τών προσβολών τών λογισμών, καί τών δαιμόνων. Συμβουλ. Εγχειρίδιον-179

Αγ.Νικόδημος Γ΄. Καρπός αυτής είναι, διότι η επιστροφή αυτή τού νόος είς τήν καρδίαν, καί η εν τή καρδία αυτού επιμονή, καί νοερά θεωρία, καί φυλακή, καί τήρησις, καί η έν τηρήσει ταύτη προσευχή, αύτη λέγω γίνεται ώς καθαρόν κάτοπτρον κατά τόν άγιον Κάλλιστον, εντός του οποίου βλέπει ο νούς τάς κακάς κλίσεις τής καρδίας του, τάς πονηράς κινήσεις τών λογισμών του, τάς επιβουλάς καί κλοπάς, καί ενέδρας τών ακαθάρτων πνευμάτων, καί απλώς εκεί βλέπει καθαρά όλα του τά σφάλματα, εώς καί τά παραμικρά, καί ούτω επικαλείται τόν Ιησούν είς βοήθειάν του, καί ζητεί συγχώρησιν, μετανοεί, λυπείται, προσπίπτει, προσθέτει πένθος είς πένθος, ταπείνωσιν είς ταπείνωσιν, καί πράττει όσα δύναται διά να διορθωθεί, καί να μήν αμαρτάνει. Συμβουλ. Εγχειρίδιον-180

Αγ.Νικόδημος Δ΄. Καρπός είναι η καθαρότης τής φύσεως, καί η διά τήν καθαρότητα τής φύσεως διδομένη υπερφυσική ενέργεια τής θείας χάριτος τού αγίου Πνεύματος, διότι, καθώς οι θείοι Πατέρες εφεύρον όργανα φυσικά, τρόπους καί μεθόδους, τήν νηστείαν, τήν αγρυπνίαν, τήν χαυμενίαν, τάς γονυκλισίας, τά προσκυνήματα, τήν εγκράτειαν, καί τούς λοιπούς σκυλμούς καί κακοπαθείας τού σώματος, διά να καθαρίσωσι τήν ανθρωπίνην φύσιν από τών παθών, άπερ παρά φύσιν προχώρισαν είς αυτήν . τοιουτοτρόπως οι αυτοί Πατέρες επενόησαν καί τήν φυσικήν αυτήν μέθοδον τής επιστροφής τού νόος είς τήν καρδίαν, διά να καθαρίσωσιν ευκολώτερον καί συντομότερον τόν νούν καί τήν καρδίαν . τά οποία, όχι μόνον είναι τά πλέον κυριώτερα μέρη τού ανθρώπου, καί τά πλέον λεπτότερα, καί ευκολότρεπτα είς τό κακόν, αλλά καί πρός τούτοις αυτά συγκινούν εις τήν αμαρτίαν, καί όλα τά άλλα μέρη και μέλη τού σώματος τά χονδρότερα καί δυσκολότρεπτα . καί ούτω δι' αυτών νά καθαρίσουν τήν ανθρωπίνην φύσιν από τών παθών καί διά τής καθαρότητος αυτής να κάμωσιν αυτήν επιτήδειαν εις τό να δεχθεί καί τήν υπερφυσικήν χάριν καί ενέργειαν τού Θεού. Καθαρίζει δέ συντομότερον τήν φύσιν η μέθοδος αυτή, διότι έχει ως εργασία καθ' αυτό και ύλην, καί υποκείμενον, περί ό καταγίνεται, τήν πρώτην, καί καθολικήν, καί περιεκτικωτάτην πασών τών λοιπών εντολήν, τό να αγαπήσει δηλ. ο άνθρωπος τόν Θεόν εξ όλης τής ψυχής του, καί εξ όλης τής διανοίας του, δι' ήν εντολήν μάλιστα, τού δίδεται η υπερφυσική χάρις τού Θεού. Συμβουλ. Εγχειρίδιον-181

Αγ.Νικόδημος Ε΄καρπός αυτής είναι ότι, όταν ο νούς συνηθίσει να εισέρχεται είς τήν καρδίαν, να συνομιλεί μετά τού ενδιάθετου λόγου, καί να ευρίσκει τήν θέλησίν του, καί νά θεωρεί αυτός εαυτόν, καί όλας του τάς δυνάμεις, δέν μένει χωρίς χαράς καί ευφροσύνης, αλλά καθώς, όταν λείπει κανείς καί εισέλθει εις τόν οίκον του, χαίρει καί ευφραίνεται, ότι ηξιώθη να ίδη τήν γυναίκα, καί τά τέκνα του, ούτως ακολουθεί καί εις τόν νούν όταν εισέλθει εις τήν καρδίαν. Καί διά να αφήσω όλα τά άλλα αγαθά, καί τα υπερ φυσικά χαρίσματα ών αξιούται ο άνθρωπος από τής νοεράς ταύτης επιστροφής τού νόος, καί τής καρδιακής προσευχής, συστέλλω τά πολλά λόγια καί λέγω μόνον, ότι διά τής νοεράς ταύτης καί καρδιακής προσευχής δύνασαι φίλτατε, να φυλάξεις τόν νούν, καί τήν καρδία σου, άν όχι τελείως καθαρά καί απαθή, διότι τούτο εν τώ κόσμω να κατορθωθεί είναι δύσκολον, αλλά όμως δύνασαι να φυλάξεις αυτά κάν ολιγοπαθή, καί όσον είναι δυνατόν καθαρά. Τοιαύτην τήν εντολήν έδωκεν ο Θεός εις τόν άνθρωπον, να φυλάττει τήν καρδίαν του από τών παθών καί τών πονηρών λογισμών λέγων "Πρόσεχε σεαυτώ, μή γένηται ρήμα κρυπτόν εν τή καρδία σου ανόμημα" (Δευτ-15,9) είς τού οποίου ρητού τήν ερμηνείαν, ολόκληρον λόγον έγραψεν ο βασιλικός κάλαμος, καί ο Σολομών δέ παραγγέλει : "Πάση φυλακή τήρει τήν καρδία, έκ γάρ τούτων έξοδοι ζωής". (Παρ.-4,23). Συμβουλ. Εγχειρίδιον-182