ΠΕΡΙ ΜΝΗΜΟΣΗΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΘΑΝΑΤΟΝ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

ΠΕΡΙ ΜΝΗΜΟΣΗΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΘΑΝΑΤΟΝ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Τότε λέγει  ὁ Γέρων  «εἰπέ μοι καὶ τοῦτο, παρακαλῶ·  μετὰ τὸν χωρισμὸν τῆς ψυχῆς ἐκ τοῦ σώματος τὶ γίνεται : καὶ  διατὶ γίνονται τὰ Μνημόσυνα τῶν τεθνεώτων;». Καὶ ὁ Ἄγγελος εἶπεν· «ἄκουσον, πάτερ ἅγιε· μετὰ τὸ χωρισθήναι τὴν ψυχὴν ἐκ τοῦ σώματος λαμβάνουν αὐτὴν οἱ Ἄγγελοι μετὰ τὴν τρίτην ἡμέραν καὶ ἔρχονται εἰς τὸν οὐρανὸν, ἱνα προσκυνήσῃ τὸν Κύριον ἠμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἀπὸ τῆς γῆς δὲ ἕως τὸν οὐρανὸν εἶναι σκάλα καὶ κάθε σκαλοπάτι ἔχει ἕν τάγμα δαιμό­νων, τὰ ὁποῖα λέγονται τελώνια καὶ ἀπαιτοῦν τὴν ψυχὴν ἐκεῖνην τὰ πονηρὰ πνεύματα καὶ φέρουν τὰ χειρόγραφα αὐτῆς καὶ δείχνουν αὐτὰ εἰς τοὺς Ἀγγέλους λέγοντες· τὴν δεῖνα ἡμέραν καὶ εἰς τὰς τόσας τοῦ δεῖνος μηνὸς ἐποίησεν αὐτὴ ἡ ψυχῇ τόδε· ἢ ἔκλεψεν ἢ ἐπόρνευσεν ἢ ἐμοίχευσεν ἢ ἐμαλακίσθη ἢ ἐψεύσατο ἢ συνεβούλευσεν ἄνθρωπον εἰς κακὸν ἔργον· καὶ εἰ τι ἄλλο κακὸν ἔκαμεν, ὅλα τὰ δείχνουν εἰς τοὺς Ἀγγέλους. Τότε δείχνουν καὶ οἱ Ἄγγελοι ὅτι ἀγαθὸν ἔκαμεν ἡ ψυχῇ ἐκεῖνη, ἢ ἐλεημοσύνην ἢ προσευχὴν ἢ λειτουργίας ἢ νηστείας ἢ ἄλλο τι ἀγαθὸν ἐποίησε, καὶ ἀντισταθμίζουν οἱ Ἄγγελοι καὶ οἱ δαίμονες. Αποκάλυψις μυστηρίων εἰς τὸν Ἀββᾶ Μακάριο.

Καὶ ἐὰν εὑρέθη τι ἀγαθὸν περισσότερον, ἁρπάζουν αὐτὴν οἱ Ἄγγε­λοι μὲ μεγάλην χαρὰν καὶ ἀναβαίνουν εἰς ἕτερον σκαλοπάτι καὶ οἱ δαίμονες τρίζουν τὰ δόντια αὐτῶν ὡς ἄγριοι σκύλοι καὶ βιάζονται ἵνα ἀρπάσουν τὴν ἐλεεινὴν ψυχὴν ἀπὸ τοὺς Ἀγγέλους. Ἡ δὲ ψυχῇ συστέλλεται καὶ τρομάζει κατὰ πολλὰ καὶ κρύπτεται εἰς τοὺς κόλπους τῶν Ἀγγέλων καὶ γίνεται μεγάλη διάλεξις καὶ μέγας θόρυβος ἕως ὅτου νὰ ἐλευθερώσουν τὴν ἐλεεινὴν ψυχὴν ἐκεῖνην ἀπὸ τὰς χεῖρας τῶν δαιμόνων. Ἀββᾶ Μακάριου.

Καὶ πάλιν ἀνέρχονται εἰς ἕτερον σκαλοπάτι καὶ ἐκεῖ εὑρίσκουν ἄλλο τελώνιον δεινότερον καὶ ἀγριώτερον καὶ ἐδῶ πάλιν γίνεται πολλὴ ὄχλησις καὶ ταραχὴ μεγάλη ἀνεκδιήγητος, τὶς νὰ λαβὴ τὴν ἐλεεινὴν ἐκεῖνην ψυχήν, καὶ κραυγάζοντες οἱ δαίμονες ἐλέγχουν τὴν ψυχὴν ἐκεῖνην καὶ λέγουν «ποῦ ὑπάγεις; δὲν εἶσαι σὺ ὅπου ἐπόρνευσες καὶ κατεμόλυνες τὸ ἅγιον Βάπτισμα; δὲν εἶσαι σὺ ὀποῦ ἐμόλυνες τὸ Ἀγγελικὸν Σχῆμα;  ποῦ ὑπάγεις τώρα;  γύρισε  εἰς τὰ ὀπίσω, ὑπόστρεψε εἰς τὰ κάτω, εἰς τὸν σκοτεινὸν Ἅδην, εἰς τὸ πῦρ τὸ ἐξώτερον, εἰς τὸν σκώληκα τὸν ἀκοίμητον». Αποκάλυψις μυστηρίων εἰς τὸν Ἀββᾶ Μακάριο.

Τότε, ἐὰν εἶναι ἡ ψυχῇ ἐκείνη καταδικασμένη, ὑποστρέφουν αὐτὴν οἱ πονηροὶ δαίμονες ὑπὸ κάτω τῆς γῆς, εἰς τόπον σκοτεινὸν καὶ ὀδυνηρὸν καὶ οὐαὶ τῇ ψυχὴ ἐκεῖνη, οὐαὶ τῇ ὤρα ἐκεῖνη ἐν ἧ ἐγεννήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος! Καὶ τὶς διηγήσεται, πάτερ ἅγιε, τὴν ἀνάγκην ἐκεῖνην, τὴν ὁποίαν ἔχουν αἱ καταδικασθεῖσαι ψυχαὶ εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον; Εἰ δὲ εὑρέθη ἡ ψυχῇ καθαρὰ καὶ ἀναμάρτητος, ἀνέρχεται εἰς τὸν οὐρανὸν μετὰ μεγάλης χαρᾶς καὶ συναπαντοῦν αὐτὴν οἱ Ἄγγελοι μετὰ λαμπάδων καὶ θυμιαμάτων καὶ ἀσπάζονται αὐτήν. Εἴτα ἀπέρχονται εἰς τὸν δεσποτικὸν θρόνον καὶ προσκυνεῖ τὸν Κύριον καὶ Θεὸν ἠμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ τότε βλέπει τοὺς χοροὺς τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, τῶν Ἁγίων Μαρτύρων, τῶν Ἁγίων Πατέρων, τὰ ἐννέα Τάγματα τῶν Ἁγίων Ἀγγέλων, τὴν λαμπρότητα ἐκεῖνην τὴν ἄρρητον, καὶ ἀκούει τὴν ἀγγελικὴν ἔκεινην μελωδίαν καὶ τὸ κάλλος τὸ ἀμήχανον. Αποκάλυψις μυστηρίων εἰς τὸν Ἀββᾶ Μακάριο.

Ἠρώτησας δὲ καὶ περὶ τῶν Μνημοσυνῶν, πὼς καὶ διατὶ γίνονται. Ἐπειδή, ὡς εἰπομεν, μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἀνέρχεται ἡ ψυχῇ εἰς προσκύνησιν, διὰ τοῦτο ποιοῦμεν ὥσπερ κανίσκιον (πανέριον) καὶ πέμπομεν εἰς τὸν Κύριον ὑπὲρ τῆς ψυχῆς ἐκείνης. Καὶ μετὰ τὴν προσκύνησιν, ἐπιστρέφουν αὐτὴν οἱ Ἄγγελοι εἰς τὴν γῆν καὶ δείχνουν εἰς αὐτὴν τοὺς τόπους ὅπου ἐπεριπάτησεν εἰς τὴν ζωήν της καὶ ἐνθυμίζουν αὐτῇ τὰς πράξεις της, τὰς πονηρὰς καὶ ἀγαθὰς, λέγοντες· «ὧδε ἔκλεψας, ἐκεῖ ἐπόρνευσας, ὧδε κατελάλησας, ἐκεῖ ἐμαλακίσθης, ὧδε ἐφόνευσας, ἐκεῖ ἐπιόρκησας, ὧδε ἠδίκησας, ἐκεῖ ἐβλασφήμησας, ὧδε ἐτόκισας, ἐκεῖ ἐμέθυσας, ὧδε ἐμοίχευσας, ἐκεῖ ἐσκανδάλισας». Εἴτα πάλιν τὰ ἀγαθά· «ὧδε ἠλέησας, ἐκεῖ ἐνήστευσας, ὧδε μετενόησας, ἐκεῖ ἔκα­μες Λειτουργίας, ὧδε παράκλησιν, ἐκεῖ ἀγρυπνίας, ὧδε προσευχήν, ἐκεῖ γονυκλισίας, ὧδε στάσιμον, ἐκεῖ ἐγκράτειαν». Καὶ οὕτω ποιοῦμε ὡς τῆς ἐνάτης ἡμέρας. Αποκάλυψις μυστηρίων εἰς τὸν Ἀββᾶ Μακάριο.

Καὶ τῇ ἐνάτη ἡμέρα ἀνέρχονται πάλιν εἰς προσκύνησιν, ὥσττερ καὶ τῇ τρίτη, τὰ δὲ Μνημόσυνα πέμττουν ὡς ἐνθύμησιν ὑπὲρ τῆς ψυχῆς εἰς τὸν Κύριον, ὅπως ὑποδεχθῆ αὐτὴν ἐν ἰλέῳ ὄμματι,  ἐπειδὴ  πολλὰ  ὠφελοῦν  τὴν ψυχὴν αἱ ἐλεημοσύναι καὶ αἱ Λειτουργίαι καὶ τὰ Μνημόσυνα, διότι δύνανται ταῦτα νὰ ἐκβάλουν ψυχὴν ἀπὸ τὴν κόλασιν. Μετὰ δὲ τὴν δευτεραν προσκύνησιν πάλιν φέρουν αὐτὴν οἱ Ἄγγελοι εἰς τὸν κόσμον καὶ δείχνουν εἰς αὐτὴν τὸν Παράδεισον, τὸν ἐλεῶνα, τὸν κόλπον τοῦ Ἀβραάμ, τὰς σκηνὰς καὶ τὰς ἀναπαύσεις τῶν Δικαίων. Καὶ ὅταν ἴδῃ τὴν χαρὰν ἐκεῖνην τὴν ἄφατον, παραμυθεῖται καὶ χαίρει καὶ δέεται τῶν Ἀγγέλων ἵνα κατα­σκηνώσουν  αὐτὴν  ἐκεῖ  μετὰ τῶν  Δικαίων. Αποκάλυψις μυστηρίων εἰς τὸν Ἀββᾶ Μακάριο.

Ἔπειτα  δὲ δεικνύουν εἰς αὐτὴν καὶ τὰς κολάσεις τῶν ἁμαρτωλῶν, λέγοντες· οὗτός ἐστιν ὁ πύρι­νος ποταμός, οὗτός ἐστιν ὁ σκώληξ ὁ ἀκοίμητος, τοῦτό ἐστι τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον καὶ τοῦτο τὸ ἐσώτερον οὗτος ἐστιν ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδό­ντων καὶ καθεξῆς ὅλας τὰς κολάσεις τῶν ἁμαρτωλῶν. Δὲν εἶναι, Πάτερ Ἅγιε, ἄλλη δριμυτάτη κόλασις καὶ φοβερωτέρα, ὡς τοῦ πόρ­νου καὶ τοῦ κλέπτου, ἐξαιρέτως τοῦ πόρνου μοναχοῦ καὶ τῆς μοναχῆς, τοῦ πόρνου ἱερέως καὶ τῆς πρεσβυτέρας. Μετὰ δὲ τὴν θεώρησιν πά­ντων τούτων ἀναφέρεται πάλιν εἰς προσκύνησιν τῇ τεσσαρακοστὴ ἡμέρα καὶ διὰ τοῦτο γίνονται Μνημόσυνα τῶν τεθνεώτων, ἐπειδὴ μέλλει ἡ ψυχῇ τῇ τεσσαρακοστὴ ἡμέρα νὰ λάβῃ ἀπόφασιν καὶ νὰ ἀπέλθη ὅπου βούλεται ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς κατὰ τὰ ἔργα καὶ τὴν πρᾶξιν  ὅπου  ἔκαμεν εἰς τὸν κόσμον τοῦτον καὶ ἀποκαθίσταται ἡ ψυχῇ  ἔνθα βούλεται  ὁ Κύριος  ἕως

τὴν ἠμέραν τῆς Ἀναστάσεως, ἵνα ἀναστηθῇ καὶ τὸ σῶμα καὶ ἀπόλαυση κατὰ τὰ ἔργα του». Αποκάλυψις μυς. εἰς τὸν Ἀββᾶ Μακάριο.

Διαταγαὶ τῶν Ἀγ.Ἀποστόλων. Νὰ τελεῖτε τὴν τρίτη ἡμέρα τῶν νεκρῶν μὲ ψαλμοὺς καὶ προσευχές, πρὸς τιμὴν ἐκείνου ποὺ ἀνα-στήθηκε τὴν τρίτη ἡμέρα, καὶ τὴν ἐνάτη ὑπὲρ τῶν ζώντων καὶ τῶν νεκρῶν, καὶ τὴν τεσσαρακοστή, σύμφωνα μὲ τὸν παλιὸ νόμο καὶ τύπο (ἐπειδὴ ἔτσι τὸν πένθησε τὸν Μωυσῆ ὁ λαός), καὶ κατὰ τὴ συμπλήρωση ἑνὸς χρόνου γιὰ τὴ μνήμη του νὰ δίνονται στοὺς φτωχοὺς ἀπὸ τὰ ὑπάρχοντά του, γιὰ νὰ τὸν θυμοῦνται. Αὐτὰ βέβαια τὰ λέμε γιὰ τοὺς εὐσεβεῖς. γιὰ τοὺς ἀσεβεῖς ὅμως, καὶ ἂν ἀκόμα δώσεις ὅλα τὰ ἐγκόσμια, δὲν θὰ τὸν ὠφελήσεις καθόλου. Γιατὶ αὐτὸς στὸν ὁποῖο, ὅταν ζοῦσε, ὁ Θεὸς ἦταν ἐχθρός, ἀσφαλῶς θὰ εἶναι καὶ τώρα ποὺ πέθανε. Διότι δὲν ὑπάρχει ἀδικία στὸν Θεό. Γιατὶ «ὁ Κύριος εἶναι δίκαιος καὶ ἀγαπᾶ τὴ δικαιοσύνη», καὶ «Νὰ ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ ἔργο του», καὶ «Σὺ θὰ ἀνταποδώσεις στὸν καθένα σύμφωνα μὲ τὰ ἔργα του». Φ-Ἀγ.Ἀναστασίου Σιναΐτ. 13Β-303