ΠΕΡΙ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑΣ

Μέγας Βασίλειος. Κενόδοξος είναι εκείνος που κάνει η λέγει κάτι για την κούφια δόξα του κόσμου. Φ-Αγ.Μάξιμου Ομολ.15Ε-279

Ἀγ.Ἰ.Δαμασκηνὸς· Κενὴ ἡ κενοδοξία, οὐ διὰ τὸ ἀγαπᾶν τὴν δόξαν, ἀλλὰ διὰ τὸ μὴ ἀγαπᾶν τὴν ἐκ Θεοῦ δόξαν. Γνώθι σ’αὐτὸν-195

Αγάπιος Μον. Γίνωσκε ακριβώς διά να καταλάβεις την φύσιν της κενοδοξίας ότι τα ανθρώπινα τιμητικὰ αγαθά είναι πέντε : Έπαινος, Τιμή, Φήμη, Δόξα, και Αιδώ ή Ευλάβεια. Αμαρτωλών Σωτηρία-45

Αγάπιος Μον. Έπαινος είναι να εγκωμιάζεις τινά με αγαθά λόγια, διά την αρετήν αυτού. Τιμή είναι να τον προσέχεις και να τον ευλαβήσαι είς σημείον της αυτού εκλεκτότητος.  Αμαρτωλών Σωτηρία-45

Αγάπιος Μον. Φήμη είναι μια φανέρωσις και μαρτυρία του λαού είς τίποτες έργον τιμημένον. Δόξα είναι μια καθαρά επίγνωσις της αξιότητος των άλλων, ενωμένη με έπαινον.  Αμαρτωλών Σωτηρία-45

Αγάπιος Μον. Ευλάβεια είναι μια πράξις, με την οποίαν τιμάς πρεπόντως του πλησίον την αγαθότητα. Αμαρτωλών Σωτηρία-45

Αγάπιος Μον. Κενοδοξία είναι μία άτακτος όρεξις, να επιδείχνης, και να φανερώνεις την αξίαν σου και ευγένειαν, ή τινά αγαθοεργίαν, διά να λάβεις δόξαν, ή φήμην, ή άλλο τι των άνωθεν. Αμή εάν το κάνεις είς δόξαν Θεού, και νουθέτησιν του πλησίον, δεν αμαρτάνεις, ότι ο Κύριος θέλει να φανερώνωνται τα καλά έργα, διά να δοξάζεται η χάρις του.    Αμαρτωλών Σωτηρία-45

Αγάπιος Μον. Αι θυγατέρες της Κενοδοξίας εισίν επτά. Η μέν πρώτη καύχησις, όταν υψώνεις του λόγου σου με λόγια περισσότερον από όσον είναι είς την ευγένειαν, ή είς την γνώσιν, ή πλούτον, κ.α. Αμαρτωλών Σωτηρία-46

Αγάπιος Μον. Η δεύτερη. Εύρησις καινών πραγμάτων, ωσάν να είπουμεν, να εύρεις νέαν μέθοδον, να κάνεις φαγία, φορέματα και έτερα, και να κάνεις τους άλλους να σε θαυμάζουσιν. Αμαρτωλών Σωτηρία-46

Αγάπιος Μον. Η Τρίτη είναι η υποκρισία, όταν υποκρίνεσαι, και προσποιείσαι από τους άλλους εναρετότερος, το οποίον, εάν το κάμνεις και διά νουθέτησιν άλλων αμαρτάνεις. Αμαρτωλών Σωτηρία-46

Αγάπιος Μον. Η Τέταρτη είναι η δυσπείθεια, ήγουν πείσμα. Η Πέμπτη είναι η ασυμφωνία. Η έκτη είναι η Φιλονικεία. Και η έβδομη η Παρακοή. Αμαρτωλών Σωτηρία-46

Αγάπιος Μον. Αυτά τα επτά είναι αμαρτήματα άπρεπα, αμή όχι θανάσιμα . έξω να το κάμη τινάς διά καταφρόνησιν του θείου νόμου, ή πολύ σκάνδαλον του πλησίον. Αμαρτωλών Σωτηρία-46

Αγάπιος Μον. Κάμνε τά 3 ταύτα με όσην έχεις δύναμιν, διά να φύγεις παντελώς την κενοδοξίαν α) έχε κρυπτάς τα αγαθοεργίας και αρετάς σου, να μην τας γνωρίσει κανείς. β) όταν σε επαινούν οι άνθρωποι συλλογίσου τάς αμαρτίας σου, και έχε πόνον και λύπη καρδίας είς το έπαινον όπου σού δίδουσι διά την ολίγην αρετήν όπου βλέπουν αμή τας αμαρτίας σου δεν ηξεύρουν. γ) πρόσφερε και δίδε τώ ευεργέτη Θεώ κάθε σου έπαινον ότι αυτός είναι η αιτία παντός αγαθού, και αυτώ πρέπει πάσα δόξα και ευχαριστία . διατί όσον καλόν και αν έπραξες, δεν πρέπει να καυχηθείς, ούτε να κενοδοξήσεις, ότι άνευ της θείας βοηθείας και χάριτος, τίποτα δεν κατόρθωνες από λόγου σου. Εάν μη Κύριος οικοδομήση οίκον των αρετών μάτην κοπιώμεν. Αμαρ. Σωτηρία-47

Νικηφόρου Θεοτόκη. Πρῶτον ἀπὸ ὅλα τὰ προαιρετικὰ πάθη ἀναφαίνεται εἰς τὸν ἄνθρωπον τὸ πάθος τῆς κενοδοξίας. Εἰς τὸ νήπιον οὐδὲν πάθος προαιρέσεως βλέπεις· πρῶτον δὲ προκύπτει εἰς αὐτὸ ἡ κενοδοξία·  ὅταν τιμᾷς αὐτό, δεικνύει σημεῖα χαρᾶς· καὶ ὅταν ἐπαινῇς αὐτό, εὐφραίνεται καὶ γίνεται πρόθυμον· ἐὰν δὲ εἴπῃς κατ’ αὐτοῦ περιφρονητικόν λόγον, σκυθρωπιάζει εὐθὺς καὶ κλαίει. Κυριακοδρόμιον τομ. Α. σελ.125

Νικηφόρου Θεοτόκη. Τῆς κενοδοξίας τὸ πάθος ἀκολουθεῖ ἕως θανάτου· διότι καὶ παιδία, καὶ νέοι, καὶ γέροντες, καὶ ἐσχατόγηροι, καὶ ἡμίθνητοι ὀρέγονται καὶ θέλουσι τὴν τιμὴν καὶ τὸν ἔπαινον. Κυριακοδρόμιον τομ. Α. σελ.125

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ἡ κενοδοξία ἀκολουθεῖ πολλάκις καὶ μετὰ θάνατον· τὰ πολυέξοδα σάβανα, οἱ πολύτιμοι τάφοι, αἱ ὑψηλαὶ πυραμίδες, τὰ ὁμοιώματα τῶν προσώπων καὶ οἱ χαρακτῆρες, αἱ λαμπραὶ στῆλαι, τὰ μεγαλορρήμονα ἐπιγράμματα, καὶ τὰ λοιπά, ὅσα ἤ ἡμεῖς πρὸ τοῦ θανάτου, ἤ οἱ συγγενεῖς καὶ οἱ φίλοι μετὰ θάνατον ἑτοιμάζουσι, τὶ ἄλλο εἶναι εἰμὴ δυσώδης τῆς δοξομανίας καπνός; Περὶ τῶν τοιούτων ἀνθρώπων ὁ ἅγιος τοῦ Θεοῦ Προφήτης εἶπεν· «Οἱ τάφοι αὐτῶν οἰκίαι αὐτῶν εἰς τὸν αἰῶνα, σκηνώματα αὐτῶν εἰς γενεὰν καὶ γενεάν,  ἐπεκαλέσαντο τὰ ὀνόματα αὑτῶν ἐπὶ τῶν γαιῶν αὑτῶν» (Ψαλμ. μη΄, 12). Κυριακοδρόμιον Α. 125

Νικηφόρου Θεοτόκη. Εὑρίσκει ἡ κενοδοξία εἰς τὸν καθένα ὕλην, εἰς τὴν ὁποίαν γεννᾶται καὶ τρέφεται· τὰ ἀγαθὰ τῆς φύσεως, τῆς τύχης, τῆς ἕξεως, τῆς προαιρέσεως, γίνονται ὕλη καὶ τροφὴ τῆς κενοδοξίας. Κυριακοδρόμιον Α. 125

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ἐκεῖνος φροντίζει ἵνα ἐπαινῶσιν αὐτὸν ὡς εὔμορφον, ὡς φρόνιμον, ὡς ἔξυπνον· οὗτος θέλει καὶ ἀγωνίζε-ται ἵνα ὑπολογίζουν αὐτὸν εὐγενῆ, πλούσιον, ἀξιωματικόν· θέλει ὁ ἄλλος καὶ ἐπιμελεῖται ἵνα τιμῶσιν αὐτὸν ὡς διδάσκαλον καὶ σοφὸν καὶ παντεχνίτην· καὶ ἄλλος πάλιν θέλει νὰ ἐπιτηδεύηται παντὶ τρόπῳ ἵνα νομίζωσιν αὐτὸν φιλοδίκαιον, σώφρονα, φιλάγαθον, ἐνάρετον. Κυριακοδρόμιον τομ. Α. σελ.125

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὅταν, παραδείγματος χάριν, ψάλλῃς ἤ ἀναγινώσκῃς μόνος ἐπ’ ἐκκλησίας, τότε νυστάζεις, μαραίνεται ἡ φωνή σου, φεύγουσι τὰ λόγια ἀπὸ τοῦ στόματός σου, οὐδεμίαν προθυμίαν ἔχει ἡ ψυχή σου· ἐὰν δέ, στρέψας τοὺς ὀφθαλμοὺς ἴδῃς ὅτι ἦλθον καὶ συμπαρίστανται ἀκροαταί, φεύγει εὐθὺς ἡ νύστα, ἀνοίγει τὸ στόμα σου, λαμπρύνεται ἡ φωνή σου, προφέρεις τὰ λόγια καθαρά, ἔρχεται εἰς σὲ προθυμία πολλὴ καὶ δύναμις μεγάλη, μὲ ἕνα λόγον γίνεσαι ἄλλος ἐξ ἄλλου. Κυριακοδρόμιο-Α125

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὅταν ἀκούσω ὅτι ἐπαινοῦσι τὴν ἀνδρείαν μου, ἤ μεγαλύνουσι τῶν ἀρετῶν μου τὰ κατορθώματα, τότε γίνομαι περίχαρος καὶ πολλὰ πρόθυμος· ὅταν δὲ βλέπω ὅτι οὐδεὶς οὔτε ἐπαινεῖ, οὔτε κάμνει λόγον, οὔτε κἄν γνωρίζει τὰ ἔργα μου, τότε σκυθρωπιάζω, καὶ γίνομαι ὀκνηρὸς καὶ δυσκίνητος· τοῦτο εἶναι πνεῦμα κενοδοξίας, κατακυριεῦον τὴν καρδίαν μου, ἐγὼ δὲ ὁ ἄθλιος ἀναισθητῶ καὶ οὐδόλως τοῦτο γνωρίζω. Κυριακοδρόμιον τομ. Α. σελ.125

Ἀγ.Γρηγορίου Θεολόγου. Τὴ δόξα νὰ μὴ τὴν ποθεῖς οὔτε ὅλην, οὔτε πολύ. Διότι εἶναι καλύτερο νὰ εἶσαι παρὰ νὰ νομίζεις ὅτι εἶσαι. Ἐὰν ὅμως εἶσαι ἀχόρταγος γι’ αὐτό, νὰ μὴ ἐπιδιώκεις τὴν ἄσκοπη δόξα, οὔτε τῆς νεότητας, ἢ τὴν ἐπιτηδευμένη. Διότι τὶ ὠφελεῖται ὁ πίθηκος ἀκούοντας νὰ τὸν λένε λιοντάρι; Ἔργα Ἀγ.Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ ΕΠΕ τομ. 8,83

Αγ.Μάρκου Ερημ Υψηλόφρων και κενόδοξος συναλάσσονται μεταξύ τους ευχαρίστως· γιατί ο πρώτος επαινεί τον κενόδοξο που υποτάσσεται δουλικά, ενώ ο δεύτερος εξυψώνει τον υψηλόφρωνα επαινώντας τον συνεχώς. Φ-Αγ.Μάρκου Ερημ. τ13,77

Ἁγίου Μαξίμου. Τὴν κενοδοξίαν ἐξαφανίζει ἡ κρυπτή, ἀπὸ τὰ βλέμματα τῶν ἀνθρώπων, πνευματικὴ ἐργασία· ἡ δὲ θυγάτηρ τῆς κενοδοξίας, ἡ ὑπερηφάνεια, ἐξαφανίζεται τότε, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀποδίδῃ τὰ κατορθώματα τῆς ἀρετῆς του ἀποκλειστικῶς καὶ μόνον εἰς τὸν Θεόν. Εὐεργετινὸς Γ-308

Ἁγίου Μαξίμου. Καὶ πῶς καταλαβαίνει κανείς, ὅτι ἔχει ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνειαν καὶ τὴν κενοδοξίαν; Ὅταν φθάσῃ εἰς τὸ σημεῖον νὰ μὴ μνησικακῇ ἐναντίον ἐκείνου, ποὺ τὸν ἐκακολόγησε καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ τὸν κακολογῇ. Εὐεργετινὸς Γ-309

Ἀγ.Νείλου. Κενοδοξία εἶναι φαντασία τῆς συγκυρίας, φαινομενικὴ φιλεπονία, ἀντίθετη πρὸς τὴν ἀλήθεια, ἀρχηγὸς τῶν αἰρέσεων, ἐπιθυμία τῆς πρωτοκαθεδρίας, ἐσχάτη προσωνυμία, ὑποδούλωση στοὺς ἐπαίνους, ποικιλόμορφο πνεῦμα, θηρίο μὲ μύρια δόντια, ἐνδιάμεση τῆς ὑπερηφάνειας καὶ τοῦ φθόνου, παροῦσες μαζὶ καὶ πολεμώντας μεταξὺ τους, τριπλῆ ἁλυσίδα τῶν κακῶν, τριπλὸ δηλητηριῶδες κέρασμα τῶν παθῶν, τριπλῆ γλῶσσα τῶν αἱρετικῶν. Φ-Ἀγ.Νείλου ΕΠΕ 11β-263

Ἀγ.Νείλου. Τὸ πάθος τῆς κενοδοξίας εἶναι πολύμορφο καὶ λεπτὸ καὶ δύσκολα γίνεται ἀντιληπτό. Γιατὶ τῶν ἄλλων παθῶν οἱ ἐπιθέσεις εἶναι φανερές, ἐνῶ αὐτὸ εἶναι τόσο πολὺ δύσκολο νὰ νικηθεῖ, ὅσο καὶ πάρα πολὺ δύσκολο νὰ ἀνακαλυφθεῖ. Γιατὶ ὑπάρχει παράλληλα σὲ κάθε ἐνασχόληση καὶ μορφὴ καὶ σχῆμα, καὶ βάδισμα καὶ φωνὴ καὶ λόγο καὶ σιωπὴ καὶ ντύσιμο καὶ γυμνότητα καὶ γενικὰ σὲ κάθε πρᾶγμα. Φ-Ἀγ.Νείλου ΕΠΕ 11β-449

Ἀγ.Νείλου. Ἡ κενοδοξία διαφέρει ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια. Γιατὶ κενοδοξία ὑπάρχει ὅταν κάνουμε κάποιο κατόρθωμα γιὰ τὴν ἀνθρώπινη δόξα, ἐνῶ ὑπερηφάνεια, ὅταν θεωροῦμε τοὺς ἑαυτούς μας μεγάλους καὶ σπουδαίους καὶ κατηγοροῦμε ἄλλους. Καὶ ἡ κενοδοξία βέβαια φυτρώνει μὲ τὴν πράξη, ἐνῶ ἡ ὑπερηφάνεια μὲ τὴ φήμη. Καὶ ἡ μία ἀποτελεῖ τὴν ἀρχὴ τῆς οἴησης, ἐνῶ ἡ ὑπερηφάνεια τὸ τέλος. Φ-Ἀγ.Νείλου ΕΠΕ 11β-451

Ἀγ.Νείλου. Ὁ δαίμονας τῆς κενοδοξίας εἶναι ἀντίθετος πρὸς τοὺς δαίμονες τῆς ἀκαθαρσίας, καὶ τὸ νὰ ἐπιτεθοῦν αὐτοὶ συγχρόνως σὲ κάποιον εἶναι κάτι ποὺ δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ συμβεῖ. Γιατὶ αὐτὸς εἶναι πρόξενος τιμῆς, ἐνῶ αὐτοὶ ἀτιμίας. Ὅταν λοιπὸν νικοῦν αὐτοί, φεύγει, καὶ ὅταν νικῶνται, ἐπιστρέφει. Φ-Ἀγ.Νείλου ΕΠΕ 11β-453

Ἀγ.Νείλου. Ἡ κενοδοξία εἶναι ὕφαλος πέτρα κάτω ἀπὸ τὰ θαλασσινὰ νερά. Ἂν προσκρούσεις σ’ αὐτήν, θὰ χάσεις τὸ φορτίο τῆς ἀρετῆς. Φ-Ἀγ.Νείλου ΕΠΕ 11β-451

Ἀγ.Νείλου. Τὸ τρυπημένο πουγγὶ δὲν κρατάει τὸν χρυσό, οὔτε ἡ κενοδοξία τὸν θησαυρὸ τῆς ἀρετῆς. Φ-Ἀγ.Νείλου ΕΠΕ 11β-451

Ἀγ.Νεκταρίου. Ἡ κενοδοξία οὐ μόνον καθαιρέτης καλῶν πράξεων, ἀλλὰ καὶ τῶν πονηρῶν ὁδηγός. Ἡ κενοδοξία παντὸς ἄγους μᾶλλον τὰς τῶν ἀνθρώπων μολύνει ψυχάς. Γνώθι σ’αὐτὸν-195

Ἀγ.Νεκταρίου. Ὁ κενόδοξος ὢν κενὸς ἔργων χρηστῶν ἀντιποιεῖται δόξης. Ὁ κενόδοξος ψιλῆς ἔνεκεν ΄δοξης τῆς ἐν κόσμῳ παρὰ τῶν ὁρώντων ποιεῖ καὶ λέει. Μέγα ἡ κενοδοξία πρὸς ἀρετὴν ἐμπόδιον. Γνώθι σ’αὐτὸν-223

Ἀγ.Νεκταρίου. Ὁ κενόδοξος ἑαυτὸν ἐξαπατᾷ οἰόμενος εἶναί τι, οὐδὲν ὤν, ὑπὸ τῆς κενῆς δόξης φυσιούμενος. Ὁ κενόδοξος ὅμοιός ἐστι τοῖς χειμαζομένοις, ἀεὶ τρέμει καὶ δέδοικε καὶ μυρίους θεραπεύει δεσπότας. Τυραννίς ἐστιν ἡ κενοδοξία τυραννοῦσα τοὺς ὑπ’ αὐτῆς κατεχομένους. Γνώθι σ’αὐτὸν-223

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος.Ὑπάρχει κάποιο σκουλήκι πού, ἀφοῦ αὐξηθῆ, βγάζει πτερὰ καὶ πετᾶ στὰ ὕψη. Ὁμοίως καὶ ἡ κενοδοξία σὰν αὐξηθῆ, γεννᾶ τὴν ὑπερηφάνεια, ποὺ εἶναι ὁ ἀρχηγὸς καὶ ἡ τελείωσις, (ἡ ἀρχὴ καὶ  τὸ τέλος), ὅλων τῶν κακῶν. Κλίμαξ 245

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Οἱ δαίμονες τῆς κενοδοξίας ἐμφανίζονται στὸν ὕπνο μας σὰν προφῆτες. Συμπεραίνουν σὰν πανοῦργοι ποὺ εἶναι, μερικὰ ἀπὸ τὰ μέλλοντα νὰ συμβοῦν καὶ μᾶς τὰ προαναγγέλλουν. Καὶ ὅταν αὐτὰ πραγματοποιηθοῦν, ἐμεῖς μένομε ἔκθαμβοι, καὶ ὑπερηφανεύεται ὁ λογισμός μας μὲ τὴν ἰδέα ὅτι πλησιάσαμε στὸ προορατικὸ χάρισμα. Κλίμαξ 63

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Ἡ κενοδοξία εἶναι ὡς πρὸς μὲν τὴν μορφή, μεταβολὴ τῆς φυσικῆς τάξεως καὶ διαστροφὴ τῶν καλῶν ἠθῶν καὶ παρατήρησις παντὸς ἀξιομέμπτου πράγματος. Ὡς πρὸς δὲ τὴν ποιότητα, σκορπισμὸς τῶν καμάτων, ἀπώλεια τῶν ἱδρώτων, δόλιος κλέπτης τοῦ θησαυροῦ, ἀπόγονος τῆς ἀπιστίας, πρόδρομος τῆς ὑπερηφανείας, ναυάγιο μέσα στὸ λιμάνι, μυρμήγκι στὸ ἁλώνι, ποὺ εἶναι μὲν μικρό, ἀλλὰ ἀπειλεῖ νὰ κλέψη ἀθόρυβα ὅλον τὸν καρπὸ καὶ τὸν κόπο τοῦ γεωργοῦ. Κλίμαξ 237-238

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Ὁ κενόδοξος δείχνει ὅτι εἶναι πιστός, ἐνῶ εἶναι εἰδωλολάτρης. Φαινομενικὰ μὲν σέβεται τὸν Θεόν, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα ἐπιζητεῖ νὰ ἀρέση στοὺς ἀνθρώπους καὶ ὄχι στὸν Θεόν. Κενόδοξος εἶναι κάθε ἐπιδεικτικὸς ἄνθρωπος. Τοῦ κενοδόξου ἡ νηστεία εἶναι χωρὶς μισθὸ καὶ ἡ προσευχὴ ἄκαιρη καὶ ἄστοχη. Διότι καὶ τὰ δύο τὰ κάνει γιὰ τὸν ἀνθρώπινο ἔπαινο. Ὁ κενόδοξος ἀσκητὴς εἶναι διπλᾶ ἀδικημένος, ἀφοῦ καὶ τὸ σῶμα του τὸ τυραννεῖ, καὶ μισθὸ δὲν παίρνει. Κλίμαξ 238-239

Καὶ πάλιν ὁ Γέρων εἶπε· «ποῖον ἁμάρτημα πλέον τῶν ἄλλων μισεῖ ὁ Θεός;». Καὶ ὁ Ἄγγελος ἀπεκρίθη· «τὴν κενοδοξίαν· αὕτη μόνη ὅλον τὸν κόσμον ἀπώλεσεν, ὅτι δι’ αὐτῆς ὁ πρωτόπλαστος τῶν δαιμόνων ἀπώλετο, δι’ αὐτῆς ὁ Φαρισαῖος τοὺς κόπους ἀπώλε­σε· διότι ὁ ἄνθρωπος ἐὰν πέση εἰς τοιοῦτον πάθος, δύσκολον εἶναι νὰ ἐγερθῆ». Ἀποκάλυψις εἰς τὸν Ἀββᾶ Μακάριο.