ΠΕΡΙ ΥΠΝΟΥ ΚΑΙ ΝΥΣΤΑΓΜΩΝ

ΠΕΡΙ ΥΠΝΟΥ ΚΑΙ ΝΥΣΤΑΓΜΩΝ

Αγ.Ιωάν.Χρυσ. Ο ύπνος δέν είναι τίποτε άλλο, παρά θάνατος πρόσκαιρος και εφήμερη τελευτή. Φ-Αγ.Μάξιμου Ομολ.15Ε-255

Αγ.Βασίλ.Μέγ. Όποιοι είναι υποδουλομένοι στη μέθη και στην πολυφαγία, ούτε ύπνο γνήσιο και αληθινό έχουν, ούτε απαλλάσσονται από φοβερά όνειρα. Αγ.Βασίλ.Μέγ.

Μεγ. Βασιλείου. Νὰ εὐχαριστεῖς, ἄνθρωπε, αὐτὸν ποὺ χωρὶς νὰ τὸ θέλουμε μᾶς ἀπαλλάσει ἀπὸ τὴ συνέχεια τῶν κόπων μὲ τὸν ὕπνον, καὶ μετὰ ἀπὸ σύντομη ἀνάπαυση μᾶς ἐπαναφέρει στὴν ἀκμὴ τῆς δυνάμεώς μας. Ἔργα Ἀγ.Ἰωάν. Δαμασκηνοῦ ΕΠΕ 8,335

Αγ.Γρηγ.Θεολ. Ο άνθρωπος που αγαπά τόν ύπνο, εφευρίσκει όνειρα· γιατί ο ύπνος διδάσκει φαντασίες, όχι πραγματικές καταστάσεις. Φ-Αγ.Μάξιμου Ομολ.15Ε-255

Αγ.Νικόδημος Ύπνος δε ελαφρός και υγιεινός φυσικώ το τρόπω ακολουθεί είς την μέτριαν χόρτασιν της κοιλίας, καθώς εκ του εναντίου, ύπνος νοσώδης και στρόφος είς τον πολύν χορτασμόν.  Αόρατος Πόλεμος-77

Ὁ Ἀββᾶς Ἀρσένιος ἔλεγεν, ὅτι εἶναι ἀρκετὸν διὰ τὸν Μοναχόν, ἂν εἶναι ἀγωνιστής, νὰ κοιμᾶται μίαν ὥραν. Εὐεργετινὸς Β-228

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Ὁ ὕπνος εἶναι σπουδαῖο συστατικὸ τῆς φύσεώς μας, ἀπεικόνισις τοῦ θανάτου, ἀργία τῶν αἰσθήσεων. Εἶναι μὲν ἕνας, ἀλλὰ ὅπως καὶ ἡ ἐπιθυμία, ἔχει πλεῖστες αἰτίες καὶ ἀφορμὲς. Δηλαδὴ προέρχεται ἄλλοτε ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη φύσι, ἄλλοτε ἀπὸ τὰ φαγητὰ καὶ ἄλλοτε ἀπὸ τοὺς δαίμονας. Μερικὲς φορὲς ἴσως καὶ ἀπὸ πολὺ ὑπερβολικὴ νηστεία, ἀπὸ τὴν ὁποία ἐξασθενημένη ἡ σάρκα, ζητεῖ νὰ αὐτοπαρηγορηθῆ μὲ τὸν ὕπνο. Κλίμαξ 227

Αγ.Ιωάν.Κλίμ. Όπως η πολυποσία εξαρτάται και ενισχύεται από την κακή συνήθεια, έτσι και η πολυυπνία. Γι' αυτό ας αγωνιστούμε εναντίον της. Διότι είναι δύσκολο να θαραπεύση κανείς μία μακράν συνήθεια. Κλίμακα Αγ.Ιωάν.Σιναϊτου-227

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Ὁ πολὺς ὕπνος εἶναι σύζυγος ἄδικος, ποὺ ἀφαρπάζει τὸ ἥμισυ ἢ καὶ περισσότερο ἀκόμη ἀπὸ τὴν ζωὴ τοῦ ραθύμου. Κλίμαξ 231-232

Ἀγ.Ἰωάννου Κλίμακος. Ἡ ψυχὴ ποὺ μελετᾶ ἀκατάπαυστα κάθε ἡμέρα τὸν λόγο τοῦ Κυρίου, συνηθίζει καὶ στὸν ὕπνο νὰ προσκολλᾶται σ’ αὐτὰ τὰ νοήματα. Τὸ δεύτερο αὐτὸ εἶναι κυρίως ἡ ἀνταμοιβὴ τοῦ πρώτου, γιὰ νὰ ἀπομακρύνωνται ἀπὸ τὴν ψυχὴ ἁμαρτίες καὶ νυκτερινὲς φαντασίες. Κλίμαξ 233

Ἐν τῷ Γεροντικῷ. Μίαν φορὰν ὡμίλουν πρὸς ἀδερφούς, ποὺ μὲ ἐπεσκέφτησαν, περὶ διαφόρων ψυχωφελῶν πνευματικῶν ζητημάτων· οἱ ἀκροαταί μου τόσον πολὺ ἐνύσταξαν, ὥστε οὔτε τὰ βλέφαρά των δὲν ἠδύναντο νὰ κινοῦν. Ὅταν εἶδον αὐτὴν τὴν βαρεῖαν ὑπνηλίαν, καὶ ἐπιθυμῶν νὰ δείξω, ὅτι αὐτὸ ἦτο ὁλοφάνερη ἐνέργεια τοῦ δαίμονος, ἤρχησα νὰ συζητῶ διαφόρους ἀργολογίας· μόλις οἱ συνομιληταί μου ἤκουσαν τὴν ἀργολογίαν ἐξενύσταξαν ἀμέσως καὶ χαρούμενοι ἤρχισαν νὰ μὲ παρακολουθοῦν. Τότε ἀνεστέναξα – συνέχισεν ὁ Γέρων – καὶ εἶπον πρὸς τοὺς συνομιλητάς μου· ἀδελφοί μου, ὅταν ἐσυζητούσαμεν δι’ οὐράνια πράγματα, τὰ μάτια σας κατεκυριεύοντο ἀπὸ τὸν ὕπνον· ὅταν ὅμως ἦλθεν εἰς τὸ μέσον λόγος ἀνωφελὴς καὶ μάταιος, ὅλοι μετὰ προθυμίας ἐξενυστάξατε. Σᾶς παρακαλῶ λοιπόν, ἀδελφοί μου, νὰ ἀντιληφθῆτε καλῶς τὴν ἐνέργειαν τοῦ πονηροῦ δαίμονος καὶ νὰ προσέχετε τὸν ἑαυτόν σας, προφυλασσόμενοι ἀπὸ τὸν νυσταγμόν, ὁσάκις πράττετε ἢ ἀκούετε κάτι τὸ πνευματικόν. Εὐεργετινὸς. 234-235

Ἀγ.Ἐφραίμ. Θέλω τώρα νὰ σοῦ εἰπῶ καὶ διὰ τὸν νυσταγμόν. Ὅπως νομίζω, τρεῖς εἶναι αἱ αἰτίαι ποὺ τὸν προκαλοῦν. Ὅταν, δηλ. ὁ ἀδελφὸς ἀρχίσῃ νὰ ψάλλῃ ἢ νὰ προσεύχεται, ἀμέσως ὁ διάβολος τὸν κάνει νὰ νυστάξῃ, διὰ νὰ ἐγκαταλείψῃ τὴν προσευχὴν καὶ νὰ φύγῃ. Ἀλλ’ ὅμως ἂν ἀντιδράσῃ ὁ ἀδελφὸς καὶ δὲν παραμελήσῃ, τίποτε δὲν θὰ ἠμπορέσῃ νὰ τοῦ κάμῃ ὁ διάβολος. Περισσότε-ρον θὰ ἐνοχληθῇ ἀπὸ τὸν νυσταγμόν, ἂν ὁ στόμαχός του ἔχῃ φορτωθῇ ἀπὸ φαγητὰ καὶ ποτά. Ἔπειτα, εἰς τὸ μέσον τῆς ἀκολουθίας, ἔρχεται πάλιν νυσταγμὸς εἰς τὸν ἀδελφὸν ἀπὸ ἀμέλειάν του, ὅταν δὲν φροντίσῃ, ἐντείνων τὰς δυνάμεις του, νὰ σταθῇ μέχρις ὅτου τελειώσῃ ὁ κανὼν (ἡ ἀκολουθία εἰς τὴν ἐκκλησίαν), ἀλλ’ ἀποχαυνωμένος δὲν θεωρεῖ μεγάλην ζημίαν νὰ ἀφήσῃ τοὺς ψάλλλοντας, διὰ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸ στρῶμα του ἢ νὰ καθήσῃ ἔξω ἀπὸ τὸν Ναὸν καὶ νὰ κοιμηθῇ. Ἀλλὰ καὶ ἀφοῦ τελειώσῃ ὁ κανὼν τῆς καθημερινῆς ἀκολουθίας, ἐπέρχεται εἰς τὸν ἀδελφὸν νυσταγμός· αὐτὸς ὅμως εἶναι φυσιολογικός, ὅταν μάλιστα ὁ ἀδελφὸς εἶναι ἀσθενικός, πρᾶγμα ποὺ πρέπει νὰ συγχωρήσωμεν καὶ ποὺ δὲν εἶναι, ἀταίριαστον εἰς ἀσθενεῖς. Εὐεργετινὸς Β-155

Ἀγ.Ἐφραίμ. Σύ, ὅμως, ἀδελφέ, νὰ μὴ ἀμελῇς νὰ προσέχῃς εἰς ὅλα· καὶ ὅταν σταθῇς εἰς τὴν ἀκολουθίαν ἀνάμεσα εἰς τοὺς ἀδελφούς, εἴτε καὶ μόνος σου, διὰ νὰ δοξολογήσῃς τὸν Κύριον καὶ Σωτῆρα ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ σὲ ἐνοχλήσῃ ὁ πρῶτος νυσταγμός, μόλις τὸ ἀντιληφθῇς, νὰ ἀντισταθῇς μὲ ἐπιμονήν. Καὶ ἂν ἀκόμη σὲ νικήσῃ εἰς τὴν ἀρχὴν καὶ πρώτην καὶ δευτέραν φοράν, σὺ νὰ μὴ μετακινηθῇς ἀπὸ τὸν τόπον σου καὶ θὰ εὕρῃς μεγάλην ὠφέλειαν. Διότι καὶ τὸ πάθος, τοῦ πολλοῦ ὕπνου ὁμοιάζει μὲ τὴν λαιμαργίαν. Ἂν κανεὶς συνηθίσῃ νὰ τρώγῃ πολύ, τότε καὶ ὁ ὀργανισμός του ζητεῖ πολὺ φαγητόν. Ἄν, πάλιν συνηθίσῃ κανεὶς νὰ ἐγκρατεύεται εἰς τὸ φαγητόν, οὔτε καὶ ὁ ὀργανισμὸς ἀπαιτεῖ πολυφαγίαν· τὸ ἴδιον συμβαίνει καὶ μὲ τὸν ὕπνον. Πῶς θὰ τολμήσῃς νὰ ἀφήσῃς τὴν ἀκολουθίαν καὶ νὰ ἐξέλθῃς, προτοῦ νὰ γίνῃ ἀπόλυσις, χωρὶς σοβαρὰν ἀνάγκην. Ἄν, δηλαδή, ἀδελφέ, εἶχες προσκληθῆ εἰς δεῖπνον ἑνὸς πλουσίου ἀνδρός, θὰ ἐτολμοῦσες νὰ σηκωθῇς ἀνάμεσα ἀπὸ τοὺς προσκεκλημένους καὶ νὰ ὑπάγῃς εἰς τὸ σπίτι σου; Δὲν θὰ παρέμενες μέχρις ὅτου σηκωθοῦν διὰ νὰ φύγουν ὅλοι; Εὐεργετινὸς Β-155-156