ΠΕΡΙ ΣΚΑΝΔΑΛΩΝ

ΠΕΡΙ ΣΚΑΝΔΑΛΩΝ

Αγ.Νικόδημος Επειδή λέγω και η παρούσα ζωή ονομάζεται στράτα, διά τούτο μεταφορικώς ονομάζεται σκάνδαλον κάθε εμπόδιον όπου εμποδίζει τούς ανθρώπους από τήν ορθήν ζωήν και ενάρετον. Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν 234

Αγ.Νικόδημος Κάθε λοιπόν πλάνη και αίρεσις και κάθε παράβασις τής εντολής τού Θεού και κάθε κακία και αμαρτία όπου γίνει φανερά, λέγεται και είναι σκάνδαλον. Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν 235

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ἐσκανδαλίζοντο οἱ ἄπιστοι, ὅταν οἱ θεηγόροι Ἀπόστολοι ἐκήρυττον τὸ Εὐαγγέλιον· τὶ λοιπόν; ἔπρεπεν ἆρά γε νὰ σιωπήσωσιν οἱ Ἀπόστολοι ἤ νὰ κρυφθῶσι καὶ φύγωσιν εἰς τὴν ἔρημον; Ὄχι· οὔτε νὰ σιωπήσωσιν ἦτο πρέπον εἰς τοὺς Ἀπο-στόλους οὔτε νὰ κρυφθῶσι καὶ φύγωσι· πρῶτον μὲν διότι περὶ τοῦ κηρύγματος τῆς πίστεως εἶχον αὐτοὶ καὶ ἔχουν πάντες οἱ τοῦ Εὐαγγελίου κήρυκες τὸ εἰδικὸν καὶ ἐκπεφρασμένον πρόσταγμα τοῦ Θεοῦ, ὅστις εἶπε· «Πορευθέντες εἰς τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ Εὐαγγέλιον πάσῃ τῇ κτίσει» (Μαρκ. ιστ΄,15)· προβλέψας δὲ καὶ περὶ τῶν μὴ σκανδαλιζομένων καὶ τῶν σκανδαλιζο-μένων, προσέθεσε τὸ «ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται, ὁ δὲ ἀπιστήσας κατακριθήσεται» (Αὐτ.16)· δεύτερον δέ, ἐπειδὴ τὸ Εὐαγγελικὸν κήρυγμα οὔτε ἐσκανδάλισεν οὔτε σκανδαλίζει πάντας, μάλιστα δὲ ἀναρίθμητοι μυριάδες ἀνθρώπων μετὰ χαρᾶς καὶ εὐφροσύνης ὑπεδέχθησαν τοῦτο καὶ ἐπίστευσαν καὶ ἐβαπτίσθησαν καὶ ἐσώθησαν. Κυριακοδρόμιον Α-449

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ἐὰν λοιπὸν διὰ τὴν κακίαν τῶν σκανδαλιζομένων ἔπαυε τὸ κήρυγμα καὶ ἑπομενως ἐστεροῦντο τῆς σωτη-ρίας οἱ ἀγαθοπροαίρετοι θὰ ἐγίνετο μεγάλη ἀδικία· ὅσοι ἐσκανδαλίζοντο, ἐκεῖνοι δὲν ἦσαν ἄξιοι οὔτε τῆς πίστεως οὔτε τῆς σωτηρίας. Περὶ τῶν σκανδαλιζομένων διὰ ταῦτα ἔργα ἄκουσον τὶ ἔπραττεν ὁ Ἀπ. Παῦλος· αὐτός, ἄν καὶ ἐγνώριζεν ἀκριβῶς ὅτι τὸ κήρυγμα τοῦ Σταυροῦ ἐσκανδάλιζε τοὺς Ἰουδαίους, δὲν ἔπαυεν ὅμως κηρύττων Χριστὸν ἐσταυρωμένον· «ἡμεῖς δὲ κηρύσσο-μεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν» (Α΄ Κορινθ. α΄,23). Κυριακοδρόμιον Α-449

Νικηφ. Θεοτόκη. Ἄκουσον τὶ εἶπεν ὁ ἄγγελος τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἐπιστήθιον μαθητήν· «Ὁ ἀδικῶν ἀδικησάτω ἔτι, καὶ ὁ ρυπῶν ρυπωσάτω ἔτι, καὶ ὁ δίκαιος δικαιοθήτω ἔτι, καὶ ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι» (Ἀποκ. κβ΄,11). Ἄκουσον δὲ περὶ τούτου καὶ τὴν ἀπόφασιν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ· ὅταν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ εἶπον πρὸς αὐτὸν ὅτι οἱ Φαρισαῖοι ἀκούσαντες τὴν διδασκαλίαν αὐτοῦ, ἐσκα-νδαλίσθησαν, τότε, ἀποκριθεὶς πρὸς αὐτούς, εἶπεν· «Ἄφετε αὐτούς· ὁδηγοί εἰσι τυφλοὶ τυφλῶν» (Ματθ. ιε΄,14). Κυριακοδρ. Α-449

Νικηφ. Θεοτόκη. Ἄς σκανδαλίζεται ὁ κακοπροαίρετος ἄνθρωπος, ὅταν σὲ βλέπῃ νὰ φυλάττῃς τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ· ἄφησε αὐτόν, μὴ σὲ μέλει περὶ τοῦ σκανδάλου αὐτοῦ· ἄς ἀδικήσῃ ἀκόμη ὁ ἄδικος ἀδικῶν σε· ἄς μολύνῃ ἀκόμη τὴν καρδίαν αὑτοῦ ὁ μεμολυσμένος, σπεύδων διὰ τῆς κακουργίας αὑτοῦ νὰ μολύνῃ τὴν ψυχήν σου· ἄφησε αὐτόν, διότι ὁ δίκαιος βλέπων τὸ καλόν σου παράδειγμα, γίνεται δικαιότερος καὶ ὁ ἅγιος ἁγιώτερος. Κυριακοδρόμιον Α-449

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ἄς σκανδαλίζωνται οἱ μὲν αἱρετικοὶ καὶ οἱ ἄπιστοι ἀκούοντές σε κηρύττοντα τὴν ἀλήθειαν τῆς πίστεως, οἱ δὲ ὑποκριταί καὶ ψεῦσται βλέποντές σε φυλάττοντα τοὺς νόμους τοῦ Θεοῦ· ἄφησε αὐτούς, μὴ σὲ μέλει περὶ τοῦ σκανδάλου αὐτῶν, «ὁδηγοί εἰσι τυφλοὶ τυφλῶν». Κυριακοδρόμιον Α-449

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ἀληθῶς πᾶσα παράβασις νόμου εἶναι ἁμαρτία· πλὴν ἡ μὲν ἁμαρτία ἡ κρυπτὴ βλέπτει μόνον ἐκεῖνον, ὅστις πράττει αὐτήν· ἡ δὲ ἁμαρτία ἡ φανερὰ βλάπτει τόσους, ὅσοι ἤ βλέπουν ἤ ἀκούουν αὐτήν. Ἐκ τούτου ἡ μὲν ἁμαρτία, ἡ κρυφίως γινομένη, εἶναι μία ἁμαρτία, ἡ δὲ φανερῶς τελουμένη γίνεται καὶ ἑκατονταπλάσιος καὶ χιλιοπλάσιος καὶ μυριοπλάσιος· πολλα-πλασιάζεται, λέγω, κατ’ ἀναλογίαν τῶν βλεπόντων ἤ ἀκουόντων αὐτὴν καὶ βλαπτομένων ὑπ’ αὐτῆς. Κυριακοδρόμιον Α-452

Νικηφ. Θεοτόκη. Ἀλλὰ διὰ τὶ τὸ φανερὸν ἁμάρτημα, δηλαδὴ τὸ ἁμάρτημα τὸ διὰ τοῦ σκανδάλου, μεταδίδεται τόσον εὔκολα εἰς τοὺς ἀνθρώπους; Διότι τὸ κακὸν παράδειγμα, μάλιστα τῶν ἀρχόντων καὶ προεστώτων, τῶν νομιζομένων σοφῶν καὶ ἐναρέτων, ἐξ΄χοως δὲ τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀνθρώπων, σκεπάζει ὁπωσδήποτε τὴν ἀτιμίαν τῆς ἁμαρτίας καὶ ἐπισκιάζει τὴν αἰσχρότητα καὶ διασκεδάζει τὴν δυσφημίαν αὐτῆς· τὸ κακὸν παράδειγμα, μάλιστα τῶν ἐπισήμων ἀνθρώπων, ἀφαιρεῖ τὴν ἐντροπήν, ἥτις ἐμποδίζει ἡμᾶς ἀπὸ τῶν αἰσχρῶν πράξεων καὶ φέρει τὴν ἀναισχυντίαν, τὴν πηγὴν τῆς ἀσωτείας, μαραίνει τὴν δύναμιν τοῦ φόβου τοῦ Θεοῦ, ὅστις ἀναχαιτίζει ἡμᾶς ἀπὸ τῆς τόλμης τῶν πονηρῶν ἔργων καὶ προξενεῖ τὴν ἀφοβίαν καὶ αὐθάδειαν, τὴν μητέρα πάντων τῶν ἁμαρτημάτων, παύει δὲ καὶ τὴν ἐπίπληξιν τῆς συνειδήσεως, ἡ ὁποία εἶναι ὁ χαλινὸς τῆς ἁμαρτίας. Κυριακοδρόμιον Α-452

Νικηφόρου Θεοτόκη. Ὅταν ἐγὼ στοχάζωμαι ὅτι οὐδεὶς πράττει ἐκείνην τὴν ἀνομίαν, τὴν ὁποίαν μελετῶ νὰ πράξω, τότε συμμαζεύομαι, ἐντρέπομαι, φοβοῦμαι τὴν διάπραξιν αὐτῆς· ἀλλ’ ὅταν βλέπω ὅτι καὶ ἄλλοι, ἐπίσημοι ἄνθρωποι, πράττουν αὐτήν, ποῖος περιορισμὸς μένει εἰς ἐμὲ ἤ ἐντροπὴ ἤ φόβος; Ἐκτὸς τούτου δὲ καὶ αὐτὴ ἡ συνείδησίς μου παύει τότε τοὺς σφοδροὺς αὑτῆς ἐλέγχους. Κυριακοδρόμιον Α-452-453

Νικηφ. Θεοτόκη. Μὲ ἕνα λόγον τὸ κακὸν παράδειγμα διώκει τὰ ἐμπόδια τῆς ἁμαρτίας καὶ φέρει εἰς ἡμᾶς ὅσα προτρέπουν καὶ κατακρημνίζουν εἰς τὸ βάραθρον αὐτῆς. Ἐκ τούτου λοιπὸν καταλαμβάνομεν τὸ διὰ τὶ ἡ φανερὰ ἁμαρτία μεταδίδεται πολὺ εὔκολα εἰς τοὺς ἄλλους. Ἐπειδὴ δὲ τόσον εὔκολα μεταδίδεται καὶ πολλαπλασιάζεται ἡ σκανδαλοποιὸς ἁμαρτία, διὰ τοῦτο μέγα ἁμάρτημα θεωρεῖ ὁ Θεὸς τὸ σκάνδαλον, ἔστω καὶ ἄν δὲν εἶναι τόσον μεγάλη ἡ σκανδαλίζουσα ἁμαρτία. Κυριακοδρόμιον Α-453

Νικηφ. Θεοτόκη. «Ὅς δ’ ἄν σκανδαλίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων τῶν πιστευόντων εἰς ἐμέ, συμφέρει αὐτῷ ἵνα κρεμασθῇ μύλος ὀνικὸς ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ καταποντισθῇ ἐν τῷ πελάγει τῆς θαλάσσης» (Ματθ. ιη΄,6). Διὰ τὶ δὲ μυλόπετρα εἰς τὸν τράχηλον τοῦ σκανδαλοποιοῦ; Ἵνα χωρὶς ἀργοπορίας, καταποντισθεὶς εἰς τὸ βάθος τῆς θαλάσσης, γίνῃ παντελῶς ἀφανὴς καὶ ἐξαλειφθῇ ὁλοτελῶς τὸ σκάνδαλον. Διὰ τὶ δὲ συμφέρει εἰς τὸν σκανδαλοποιὸν ὁ καταποντισμός; Διότι, ἐὰν καταποντισθῇ αὐτὸς εἰς τὴν θάλασσαν, δὲν καταποντίζει τοὺς ἄλλους εἰς τὴν κόλασιν. Κυριακοδρόμιον Α-455

Νικηφ. Θεοτόκη.Ὄχι μόνον ὁ σκανδαλοποιὸς κολάζεται, ἐὰν δὲν μετανοήσῃ καὶ διορθωθῇ, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ οἱ ὑπ’ αὐτοῦ σκανδαλιζόμενοι γίνονται ὑπόδικοι κολάσεως, ἐὰν δὲν φεύγωσι τοὺς σκανδαλίζοντας κατὰ τὴν ἐντολὴν τοῦ Κυρίου. Κυριακοδρόμ. Α-455

Νικηφ. Θεοτόκη.Ἐὰν οἱ φίλοι σου, λέγει ὁ Κύριος, οἵτινες σὲ ὑπηρετοῦν εἰς τὰς ἀνάγκας σου, καθὼς ἡ χείρ σου καὶ ὁ πούς σου, καὶ ἐὰν ὁ συγγενής σου, τὸν ὁποῖον ἀγαπᾷς καὶ προσέχεις ὅπως τοὺς ὀφθαλμούς σου, ἤ διὰ τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν σκανδαλίζωσι τὸν νοῦν σου εἰς τὰ περὶ τῆς πίστεως ἤ διὰ τὴν αἰσχρότητα τῆς ζωῆς αὑτῶν σκανδαλίζωσι τὴν θέλησίν σου εἰς τὰ περὶ τηρήσεως τῶν νόμων τοῦ Θεοῦ, κόψον τὴν συναναστροφὴν αὐτῶν, φύγε καὶ χωρίσθητι ἀπ’ αὐτῶν. «Εἰ δὲ ἡ χείρ σου ἤ ὁ πούς σου σκανδαλίζει σε, ἔκκοψον αὐτὰ καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ· καὶ εἰ ὁ ὀφθαλμός σου σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ» Κυριακοδ. Α-455-456

Νικηφόρου Θεοτόκη. Κατὰ μὲν τοῦ σκανδαλίζοντος ἐξεφώνησεν ὁ Κύριος τὸ οὐαὶ καὶ τὸν καταποντισμὸν (ταῦτα δὲ σημαίνουν τὴν βαρυτάτην τιμωρίαν καὶ τὴν ἀπώλειαν), κατὰ δὲ τοῦ μὴ φεύγοντος τοῦ σκανδαλοποιοὺς ἐφοβέρισε πῦρ αἰώνιον καὶ γέενναν πυρός. Κυριακοδρόμιον Α-456

Νικηφόρου Θεοτόκη. «Ἀνένδεκτόν ἐστιν», εἶπεν ὁ Κύριος, «μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα» (Λουκ. ιζ΄,1). Καὶ ἀληθῶς ποῖος εἶναι ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος, ὅστις οὐδέποτε οὐδένα οὔτε τὸν μικρότατον ἐσκανδάλισεν; ἤ ποῖος εἶναι ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος, ὅστις ἀποστρέφεται τὸν χρήσιμον αὑτοῦ φίλον ἤ φεύγει καὶ ἀρνεῖται τὸν ἠγαπημένον αὐτοῦ συγγενῆ, ὅταν βλέπῃ ὅτι ὑπ’ αὐτῶν σκανδαλίζεται; Αὐτὴ εἶναι ὡς φαίνεται, ἡ μάχαιρα, περὶ τῆς ὁποίας ὁ Κύριος εἶπε· «Μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν γῆν· οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην, ἀλλὰ μάχαιραν. Ἦλθον γὰρ διχάσαι ἄνθρωπον κατὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ θυγατέρα κατὰ τῆς μητρὸς αὐτῆς καὶ νύμφην κατὰ τῆς πενθερᾶς αὑτῆς. καὶ ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ» (Ματθ. ι΄,34-36). Κυριακοδρόμιον Α-456

Ἀπὸ τὸ Λειμωνάριο. Ρώτησε κάποιος ἕνα μεγάλο πατέρα· Ἐὰν ἕνας ἀδελφὸς μὲ σκανδαλίσει, νὰ τοῦ βάλω μετάνοια; Καὶ ἐκεῖνος εἶπε· Βάλε του μετάνοια καὶ ἀπομακρύνσου ἀπὸ αὐτόν, γιὰ νὰ μὴ σὲ ὁδηγήσει σὲ μεγαλύτερο ἐλάττωμα. Γι’ αὐτὸ ὁ Ἀπόστολος λέγει·  «Νὰ δοκιμάζετε τὰ πάντα, ἀλλὰ νὰ κρατᾶτε τὸ καλό. Νὰ μένετε μακριὰ ἀπὸ κάθε κακὸ εἶδος». Ἔχουμε ὅμως καὶ τὸν μεγάλο Ἀρσένιο ποὺ λέγει· «Νὰ ἔχετε ἀγάπη μὲ ὅλους καὶ νὰ μένετε μακριὰ ἀπὸ ὅλους». Φ-Ἀγ.Ἀναστασίου Σιναΐτου τομ. 13Β-435

Αγ.Νικόδημος Όποιος ούτε φανερά αμαρτάνει ούτε κρυφά ούτος είναι αδύνατον να προξενήσει σκάνδαλον είς τον άλλον . καθώς τοιαύτην συνείδησιν έχων ο Απ.Παύλος ουδέποτε τινά εσκανδάλισεν. Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν 251

Αγ.Νικόδημος Όσον μεγάλον μισθόν έχουν να λάβουν, εκείνοι που διορθώνουν τούς αδελφούς των, τόσον εκ του εναντίου μεγάλην καταδίκην έχουν να πάθουν, όσοι σκανδαλίζουν τούς άλλους. Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν 233

Ἀγ.Ἀναστασίου Σιναΐτου. Τίποτε δὲν ὁδηγεῖ ὁπωσδήποτε στὴν κόλαση, ὅσο τὸ νὰ παρακωλύει καὶ νὰ ἐμποδίζει κάποιος τὴ σωτηρία σὲ ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ σωθοῦν, καὶ τὸ νὰ κάνει πολλοὺς ζηλωτὲς τῶν δικῶν σου κακῶν. Γιατὶ ἡ ἀπώλεια αὐτῶν ποὺ τοὺς ἄκουσαν καὶ τοὺς μιμήθηκαν, προστίθεται στὴν τιμωρία αὐτοῦ ποὺ τοὺς δίδαξε. Φ-Ἀγ.Ἀναστασίου Σιναΐτου τ13β-87-89