ΟΙ 10 ΕΝΤΟΛΕΣ

ΟΙ 10 ΕΝΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΣΦΑΛΟΥΝ ΕΙΣ ΑΥΤΑΣ

1. Ἐγὼ εἴμι Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δούλειας. Οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ.

2. Οὐ ποιήσεις σεαυτῶ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῆ γῆ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς. Οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδὲ μὴ λατρεύσεις αὐτοῖς, ἐγὼ γὰρ εἴμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς ζηλωτής, ἀποδίδους ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἕως τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς τοὶς μισοῦσί με καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσί με καὶ τοῖς φυλάσσουσι τὰ προστάγματά μου.

3. Οὐ λήψει τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίω, οὐ γὰρ μὴ καθαρίση Κύριος ὁ Θεός σου τὸν λαμβάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ ματαίω.

4. Μνήσθητι τὴν ἡμέραν τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. Ἐξ ἡμέρας ἐργᾶ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου· τῆ δὲ ἡμέρα τῆ ἑβδόμη σάββατα Κυρίω τῶ Θεῶ σου· οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγατήρ σου, ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, ὁ βούς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνος σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί. Ἐν γὰρ ἐξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσε τῆ ἡμέρα τὴν ἑβδόμην καὶ ἠγίασεν αὐτήν.

5. Τίμᾳ τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου ἵνα εὖ σοι γένηται, καὶ μακροχρόνιος γένη ἐπὶ τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς, ἧς Κύριος ὁ Θεός σου δίδωσί σοι.

6. Οὐ μοιχεύσεις.

7. Οὐ κλέψεις.

8. Οὐ φονεύσεις.

9. Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρία ψευδῆ.

10. Οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου, οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε τὴν παιδίσκην αὐτοῦ οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστίν.

ΕΞΕΤΑΣΙΣ ΕΙΣ ΤΑΣ 10 ΕΝΤΟΛΑΣ

ΠΕΡΙ ΤΗΣ Α΄  ΕΝΤΟΛΗΣ

«Ἐγὼ εἴμι Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δούλειας. Οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ».

Μήπως ἠρνήθης ποτὲ τὸν Θεόν, ἢ τὴν πίστιν σου; ἤ εἶπες : ἀρνητὴς τοῦ Χριστοῦ νὰ εἶσαι ἢ νὰ μὴν ἀποθάνω Δημήτριος ἢ Γεώργιος εὰν δὲν σὲ ἐκδικηθῶ ἢ δὲν πράξω τοῦτο; Μήπως βλασφημῆς τὰ θεία;

Μήπως ἀπιστεῖς εἰς τὰ θεῖα ἤ ἔχεις αἰρετικὸ τὸ φρόνημα; Μήπως ἔγινες μάγος, ἤ ἔδεσες κανένα ἀνδρόγυνον, ἤ ἔδεσες ζῶα διὰ νὰ μὴ τὰ τρώγῃ ὁ λύκος, ἤ μήπως κάνεις φυλακτὰ καὶ τὰ φορεῖς; Ἤ μήπως ἔπραξες ἕτερον εἶδος μαγείας ἤ ἐπῆγες εἰς μάγους καὶ μαγίσσας διὰ νὰ σὲ βοηθήσουν εἰς τὴν ἀσθένειάν σου ἤ νὰ ἐξορκίσῃς ἐρεσίπελας (ἀνεμοπύρωμα), ἤ διὰ νὰ εὕρουν κανένα πρᾶγμα ὅπερ ἔχασες, ἤ διὰ νὰ σοῦ φανερώσουν θησαυροὺς καὶ ἄλλα ὅμοια; Καὶ τὸ σπουδαιότερον μήπως ἐποίησας τέκνον μου, θανάσιμόν τινα ἁμαρτίαν καὶ ἐκοινώνησας τῶν ἀχράντων Μυστηρίων χωρὶς νὰ ἐξομολογηθῇς; διότι τὸ νὰ μεταλάβῃ κανεὶς ἀναξίως εἶναι ἡ μεγαλυτέρα ἁμαρτία καὶ τόλμη τοῦ Ἰούδα.

Μήπως δὲν προσεύχεσαι εἰς τὸν Θεὸν πρωῒ καὶ ἑσπέραν, ὅταν πρόκειται νὰ κοιμηθῇς ὡσὰν χριστιανός; Μήπως τὰς ἑορτὰς καὶ Κυριακὰς ἐργάζησαι καὶ δὲν μεταβαίνεις εἰς τὴν Ἐκκλησίαν; Μήπως ἁμαρτάνης θαρρῶντας πῶς ὁ Θεὸς εἶναι εὔσπλαγχνος καὶ σὲ συγχωρεῖ; Καὶ ἁμαρτάνεις καταχρώμενος τῆς εὐσπλαγχνίας τοῦ Θεοῦ; Μήπως ἀπιστεῖς εἰς τὰ τῆς Πίστεως ἡμων Μυστήρια; Μήπως ἔκλεψες ποτὲ ἱερὸν πρᾶγμα καὶ ἐκκλησιαστικόν; Ταύτην τὴν ἐντολὴν παραβαίνουσιν οἱ πωλοῦντες ἤ ἀγοράζοντες τὴν θείαν χάριν τοῦ Θεοῦ οἱ σιμωνιακοί οἱ ἀμελήσαντες καὶ μὴ διδαχθέντες τὰ Μυστήρια τῆς πίστεώς μας καὶ την χριστιανικὴν ἡμῶν διδασκαλίαν. Οἱ γονεῖς οἵτινες δὲν διδάσκουσι τὰ τέκνα των ὡς καὶ οἱ Ἀνάδοχοι τοὺς βαπτιστικούς των. Οἱ ἀναγινώσκοντες βιβλία ἐναντίον τῆς πίστεως καὶ ἀρετῆς, ἄσεμνα μυθιστορήματα. Οἱ μεταλαμβάνοντες τὰ θεῖα Μυστήρια ὄντες εἰς θανάσιμον ἁμάρτημα· οἱ θλίψαντες ἐκκλησιαστικοὺς οἱ συνεργήσαντες εἰς τὰ ἁμαρτήματα καὶ οἱ δυνάμενοι ἐμποδίσαι καὶ μὴ ἐμποδίσανες λόγῳ ἤ ἔργῳ.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ Β΄. ΕΝΤΟΛΗΣ

Οὐ ποιήσεις σεαυτῶ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῆ γῆ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς. Οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδὲ μὴ λατρεύσεις αὐτοῖς, ἐγὼ γὰρ εἴμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς ζηλωτής, ἀποδίδους ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἕως τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς τοὶς μισοῦσί με καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσί με καὶ τοῖς φυλάσσουσι τὰ προστάγματά μου.

Εἰς ταύτην τὴν ἐντολὴν σφάλλουν ὅσοι προσκυνοῦσι τῇ κτίσει παρὰ τὸν κτίσαντα ὡς οἱ ἔχοντες προσπάθειαν εἰς τὴν ὕλην καὶ εἰς τὰ πράγματα τοῦ κόσμου τούτου· οἱ πλεονέκται (Φιλπ. γ. 19) οἱ ἀνευλαβεῖς, οἱ ὑποκριταί, οἱ πιστεύοντες εὶς τὰς φαντασίας τῶν ὀνείρων, οἱ ἐμπαθεῖς καὶ οἱ φιλήδονοι· οἱ ἀγαπῶντες εἰς τὰς εἰκόνας καὶ ἐνδάλματα τῶν ἑαυτῶν παθῶν ἐντρυφᾷν, ἅτινα ἀνατυπώνονται εἰς τὸν ἑαυτῶν νοῦν.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ Γ΄. ΕΝΤΟΛΗΣ

Οὐ λήψει τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίω, οὐ γὰρ μὴ καθαρίση Κύριος ὁ Θεός σου τὸν λαμβάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ ματαίω.

Εἰς τὴν παροῦσαν ἐντολὴν ἁμαρτάνουσιν οἱ βλασφημοῦντες μὲ λόγον τὸν Θεὸν ἤ τὴν Πίστιν, ἤ τὰ μυστήρια, ἤ τοὺς ἁγίους, ἤ παρακινοῦσι καὶ ἄλλους νὰ βλασφημοῦν οἵτινες ὀνομάζονται καὶ βλάσφημοι.

Εἰς ταύτην σφάλλουσιν οἱ ὁρκιζόμενοι οἱ παραβαίνοντες τοὺς νομίμους ὅρκους, οἱ προτρέποντες ἄλλους νὰ ὁρκισθῶσιν, οἱ ὀμνύοντες εἰς Θεόν, εἰς τὴν Παναγίαν εἰς κάθε ὑπόθεσιν, οἱ λέγοντες ὁ Θεὸς τὸ γινώσκει καὶ ἄλλα ὅμοια. Ὅσοι ὑπόσχονται εἰς τὸν Θεὸν ἵνα ποιήσωσιν ἀγαθοεργίαν τινὰ  καὶ ἀμελοῦσι.

Οἱ ψευδοπροφῆται, ὅσοι ζητοῦν ἀπὸ τὸν Θεὸν ζητήματα ἄπρεπα κατὰ τὸ θέλημά τους. Ὅσοι μεταχειρίζονται τὰ λόγια τῆς Γραφῆς εἰς μετεωρισμοὺς καὶ χορατάδες καὶ γέλοια. Ὅσοι δὲν ὑποφέρουσι τὰς δυστυχίας καὶ ἀσθενείας τοῦ σώματος μὲ ὑπομονὴν καὶ εὐχαρίστησιν, ἀλλὰ γογγύζουσι κατὰ τοῦ ἑνὸς καὶ τοῦ ἄλλου. Ὅσοι ὑποσχέθησαν εἰς τὸν Θεὸν νὰ γίνωσι καλόγηροι καὶ παραβαίνουσι τὴν ἑαυτῶν ὑπόσχεσιν. Ὅσοι εἶναι κατήγοροι τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ ἐπαινοῦσι τὰ συγγράμματα τῶν Ἐθνικῶν καὶ Ἑλλήνων.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ Δ΄. ΕΝΤΟΛΗΣ

«Μνήσθητι τὴν ἡμέραν τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. Ἐξ ἡμέρας ἐργᾶ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου· τῆ δὲ ἡμέρα τῆ ἑβδόμη σάββατα Κυρίω τῶ Θεῶ σου· οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγατήρ σου, ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, ὁ βούς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνος σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί. Ἐν γὰρ ἐξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσε τῆ ἡμέρα τὴν ἑβδόμην καὶ ἠγίασεν αὐτήν».

Εἰς ταύτην σφάλλουσιν ὅσοι δὲν πηγαίνουσιν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τὴν Κυριακὴν καὶ τὰς Δεσποτικὰς καὶ Θεομητορικὰς ἑορτὰς καὶ τῶν Ἁγίων, ἵνα λατρεύσωσι τὸν Θεὸν· ἤ πηγαίνουσι καὶ ἵστανται ἀνεβλαβῶς...

Ἁμαρτάνουσιν ὅσοι ἐργάζονται τὰς ἑορτὰς, ὅσοι ποιοῦσι παιγνίδια, χοροὺς, φαγοπότια, μάχας, ὅσοι ποιοῦσι τὰς ἡμέρας τῆς ἀργίας καὶ τὰς πανηγύρεις ἑορτὰς λαγνείας καὶ ἕτερα ἄτοπα.

Ὅσοι δὲν ἁγιάζουσι τὰς ἑορτὰς μὲ ἀνάγνωσιν τῶν Ἱερῶν βιβλίων ἐλεημοσύνας καὶ μὲ κάθε ἀγαθοεργίαν· ὅσοι ποιμένες τῶν Ἐκκλησιῶν δὲν διδάσκουσι τὸν λαὸν· ὅσα ἀνδρόγυνα σμίγουσι παρανόμως κατὰ τὰς Κυριακὰς καὶ ἑορτὰς· ὅσοι εἰσὶ χαρτοπαῖκται· ὅσοι καταλύουσι τὰς νηστευσίμους ἡμέρας· ὅσοι μοναχοὶ δὲν προσεύχονται ἤ δὲν ποιοῦσι τὸν διωρισμένον κανόνα των.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ Ε΄. ΕΝΤΟΛΗΣ

«Τίμα τὸνΠατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς».

Εἰς ταύτην σφάλλουσιν ὅσοι δὲν τιμῶσι τοὺς γονεῖς των μὲ τὰ 4 ταῦτα. Τιμὴν, ἀγάπην, ὑπακοήν, καὶ εὐχαριστίαν. Καθὼς καὶ τὰ τέκνα πρέπει νὰ λαμβάνωσιν ἀπὸ τοὺς γονεῖς τὰ ἕξ ταῦτα. Ἀνατροφήν, συμβουλὴν καλὴν διὰ λόγων, παράδειγμα καλὸν τῆς ζωῆς διὰ τῶν ἔργων, φύλαξιν ἀπὸ τὰς κακὰς συναναστροφὰς, καὶ ἐνίοτε νὰ πίπτῃ καὶ ράβδος πρὸς σωφρονσμόν. Εἰς ταύτην τὴν ἐντολὴν σφάλλουσιν ὅσοι δὲν τιμῶσι τοὺς πνευματικοὺς των πατέρας. Ἀρχιερεῖς, Ἱερεῖς, Διδασκάλους, Ἀναδόχους καὶ διὰ τοῦ Ἀγγελικοῦ Σχήματος γενομένους γέροντάς των· ὅσα τέκνα δὲν γηροκομοῦν τοὺς ἑαυτῶν γονεῖς, ὅσοι ἄνδρες ἀμελοῦσι τῆς σωτηρίας τῆς ἑαυτῶν γυναικὸς καὶ τῶν τέκνων· ὅσαι γυναῖκες δὲν πείθονται κατὰ τὸν Θεὸν εἰς τοὺς ἄνδρας των ὅσοι αὐθένται ἀμελοῦσι τῶν ὑποκειμένων αὐτοῖς ψυχικὰ καὶ σωματικά· ὅσοι πάλιν δοῦλοι δὲν τιμοῦν τοὺς αὐθέντας των· ὅσοι εὐεργετηθέντες δὲν τιμοῦν τοὺς εὐεργέτας των· ὅσοι δὲν ἐπιμελοῦνται διὰ τὴν σωτηρίαν καὶ  διὰ τὴν χριστιανικὴν ζωὴν τῶν δούλων των καὶ μάλιστα νὰ γνωρίζουν αὐτοὺς ἁμαρτάνοντας· ὅσοι δὲν πείθονται εἰς τοὺς νόμους τῆς τε Πατρίδος καὶ Ἐκκλησίας· ὅσοι ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς, διδάσκαλοι, τεχνῖται παραμελοῦσι τὸ καθῆκον των ἤ τὸ ποιοῦσιν ἀμελῶς ἐπικατάρατοί εἰσιν.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΣΤ΄. ΕΝΤΟΛΗΣ

«Οὐ φονεύσεις».

Οἱ εἰς τὴν στ΄. ἐντολὴν ἁμαρτάνοντες εἰσὶν οἱ φονεύοντές τινα σωματικῶς ἤ αὐτοὶ ἤ μέσον ἄλλου, ἤ βοηθοῦντες ἤ παρέποντες. Οἱ φονεύοντές τινα ψυχικῶς οἷοι εἰσὶν οἱ αἱρετικοὶ καὶ ψευτοδιδάσκαλοι. Καὶ ἐκεῖνοι οἵτινες ποιοῦσι σκάνδαλα εἰς τοὺς ἄλλους μὲ τὸ κακὸν παράδειγμα τῆς κακῆς αὐτῶν ζωῆς. Ὅσοι ἐν καιρῷ πανώλης ἤ εὐλογίας, ἤ χολέρας γνωρίζοντες ὅτι εἶναι μεμολυσμένοι ἡνώθησαν μὲ τοὺς ὑγιεῖς καὶ τοὺς ἐμόλυναν. Οἱ αὐτοκτόνοι· οἱ καλοῦντες τὸν ἕτερον εἰς  μονομαχίαν οἱ ριψοκίνδυνοι· οἱ ἐπιθυμοῦντες τὸ κακὸν τοῦ πλησίον· οἱ χαίροντες εἰς τὴν συμφοράν του· οἱ φθονοῦντες τὸν πλησίον, οἱ λιπούμενοι εἰς τὸ καλόν του· οἱ ἔχοντες ἔχθραν καὶ μῖσος καὶ μνησικακίαν μὲ ἄλλον καὶ καιροφυλακτοῦσιν, ἵνα ποιήσωμεν ἐκδίκησιν· οἱ μὴ συγχωροῦντες τὸν ἐχθρόν των· καὶ οἱ μὴ ζητοῦντες συγχώρησιν ἀπ’ αὐτόν· ὅσοι θυμώνουσι καὶ ἀποδιόκουσιν μὲ ὕβρεις τοὺς πτωχοὺς· ὅσοι δὲν συγχωροῦσι τοὺς ζητοῦντας ἀπὸ αὐτοὺς συγχώρησιν ὅσοι διαβάλουσί τινα εἰς κριτὰς ὅπως παιδεύσωσι καὶ ζημιώσωσιν αὐτόν. Ὅσοι ἔδωσαν βότανα εἰς γυναῖκα ἐγγαστρωμένην διὰ νὰ ἀποβάλῃ τὸ βρέφος, ἤ διὰ νὰ μὴ τεκνοποιήσωσι εἰς τὸ παντελές, ἤ ἔβαλον ἄλλον καὶ τὰ ἔδωσε. Ὅσοι προστατεύουσι τοὺς κακούς· ὅσοι φθονεροί, θυμώδεις, βάλλουσι σκάνδαλα, καὶ προξενοῦνται μάχαι, διαπληκτισμοὶ καὶ ὅμοια τούτοις· ὅσοι ἐλέγχουσί τινα ἀδίκως ἀπὸ θυμοῦ καὶ ὄχι ἀπὸ ἀγάπην· ὅστις ἀνεθεμάτισεν ἑαυτὸν ἤ ἄλλους, ἤ ἐβλασφήμησεν ἤ τὸν ἔστειλε εἰς τὸν διάβολον· ὅσοι δέρνουσι πληγώνουν, ὅσοι μεταχειρίζονται ἐπιστασίαν διδασκάλου ἤ Κριτοῦ ἤ Ἰατροῦ, ἤ Ἱερέως, ἤ Πνευματικοῦ, ἤ Ἀρχιερέως χωρὶς νὰ εἶναι ἄξιοι. Ὅσοι ἐβλάφθησαν ἀπὸ τὴν πολυφαγίαν ἤ ἀπὸ πολυποσίαν οἰνοπνευμάτων, ἀπὸ τὰς σαρκικὰς ἡδονάς· ἀπὸ τὸ κάπνισμα τῆς νικοτινῆς· καὶ ἀπὸ ἄλλας καταχρήσεις.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ Ζ΄. ΕΝΤΟΛΗΣ

«Οὐ μοιχεύσεις».

Τὰ παλυώνυμα καὶ δυσώνυμα ἁμαρτήματα τῆς ἐντολῆς ταύτης παραλείπονται ὡς εἰδεχθῆ ἵνα μὴ μολύνωσι τὰς ἀκοὰς τῶν ἀναγνωστῶν. Ὅσοι καὶ ὅσαι στολίζονται, χρείονται μὲ βαφὰς καὶ μῦρα καὶ μόσχους βαστάζουν καὶ ψιμυθοῶσιν, οἱ γυμνόποδες, οἱ γυμνόχειρες, τὰ ἐρωτικὰ ραβάσια ἤ ἅσματα· τὰ τῆς ἐλαφρᾶς φιλολογίας μυθιστορήματα ἅτινα ἀναγινώσκουν ἀπλήστως, ὅσοι βλέπουσι μὲ περιέργειαν τὰ εὐειδῆ πρόσωπα· καὶ μὲ αἰσχρὰν ἐπιθυμίαν τῆς καρδίας, οἱ τοιοῦτοι μοιχεύουσι μὲ τὴν καρδίαν· τὰ δὲ παρὰ φύσιν ἁμαρτήματα αἰσχρὸν ἐστὶ καὶ λέγειν καὶ ἀκούειν· διὸ ὁ κατακλυσμὸς ἐπὶ Νῶε καὶ ἡ καταστροφῆ τῶν Σοδόμων ἕνεκα τούτων τῶν ἁμαρτιῶν ἐγένετο ἐξ οὗ καὶ Σοδομῖται οἱ παρὰ φύσιν ἀσελγαίνοντες.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ Η΄. ΕΝΤΟΛΗΣ

«Οὐ κλέψεις».

Εἰς ταύτην τὴν ἐντολὴν ἁμαρτάνουσιν οἱ κλέπται οἱ φανεροὶ οἱ λησταὶ καὶ δυνάσται καὶ ἅρπαγες· οἱ κλέπται οἱ κρυπτοὶ ἤτοι κλέπτοντες μὲ κρυπτὸν τρόπον οἱ κλέπται οἱ ἀπατηλοὶ ὡς οἱ πραγματευταὶ μὲ ψευδῆ μέτρα καὶ λόγια μὲ κίβδηλα νομίσματα δίδοντες· οἱ ἀγοράζοντες πρᾶγμα κλεμμένον ἐν γνώσει· ὅσοι δίδουσι ἐλλειπῆ χρήματα διὰ σῶα· ὅσοι δουλευταὶ δὲν δουλεύουσι καθὼς πρέπει καίτοι πληρώνονται κατὰ την συμφωνίαν· ὅσοι δὲν ἐπλήρωσαν κατὰ τὴν συμφωνίαν τοὺς δουλεύσαντες αὐτοὺς· ὅσοι εὑρόντες ξένον πρᾶγμα δὲν τὸ διελάλησαν διὰ να εὑρεθῇ ὁ κάτοχος αὐτοῦ, ἀλλὰ μὲ σιωπὴν ἐκράτησαν αὐτό· ὅσοι δὲν ἵστανται εἰς τὴν συμφωνίαν ἥν ἐποίησαν· ὅσοι ἠμέλησαν τὰ πράγματα εἰς ἅ ἦσαν ἐπιστάται ἤ ὀρφανῶν ἤ χειρῶν ἤ Ἐκκλησιῶν, ἤ Μονῆς ἤ σχολείων ἤ συντροφίας· ὅσοι δικασταὶ λαμβάνουσι δῶρα καὶ φυλάττουσι χατήρια καὶ προσωποληψίαν, καὶ παραβαίνοντες τὴν δικαιοσύνην ποιοῦσιν ἄδικον κρίσιν· ὅσοι ἔδωκαν δῶρα τοῦ Κριτοῦ ἵνα κρίνῃ ἄδικα· ὅσοι ζητοῦσιν ἐλεημοσύνην μὴ ἔχοντες ἀνάγκην· ὅσοι πραγματευταὶ πωλοῦσι τὸ ἀχαμνὸν πράγμα διὰ καλόν· ἤ τὸ ἀνακατώνουν μὲ τὸ καλόν· ὅσοι πωλοῦσι πρᾶγμα περισσότερον ἀπ’ ὅτι ἀξίζει ἤ ἀγοράζωσιν ὀλιγώτερον ἀπ’ ὅτι ἀξίζει· ὅσοι δὲν πωλοῦσι καθὼς ἡ διατίμησις τῆς ἀστυνομίας· ὅσοι δίδουν δῶρα εἰς τοὺς ἐξουσιαστὰς διὰ νὰ ἀφήνωσιν αὐτοὺς ἐλευθέρους νὰ πωλῶσιν ὡς θέλουν, ὅσοι δὲν δίδουν καλὸν λογαριασμὸν εἰς τοὺς συνεταίρους των· ὅσοι πτωχεύουσι δολίως διὰ νὰ φάγωσι τὸ ξένον χρῆμα· ὅσοι ἔχοντες ξένον πρᾶγμα ἤ ἐνέχυρον παραμελοῦσι καὶ φθείρεται ἤ τὸ ἐξοδεύουσιν· ὅσοι βλάπτουσι τὸ πρᾶγμα ἤ τὸ κτῆμα τοῦ πλησίον· ὅσοι παίζουσι χαρτιὰ ἤ ἄλλα παιγνίδια· ὅσοι μεταλλεύουσι τὰ σύνορα τῶν χωραφιῶν ἤ τῆς οἰκίας ἀδικοῦσι τὸν πλησίον· ὅσοι ἔκοψαν δένδρα τοῦ πλησίον οἱ ζωοκλέπται· οἱ λαμβάνοντες ξένον δοῦλον ὑποσχόμενοι περισσοτέραν πληρωμήν· ὅσοι ἀνοίγουσι ξένα γράμματα καὶ ἀναγινώσκουν αὐτά, ἤ τὰ ξεσχίζουν· ὅσοι μιμοῦνται τὴν ὑπογραφὴν τοῦ ἄλλου, οἱ πλαστογράφοι, οἱ μῖμοι.

Τῆς ἐντολῆς ταύτης τὸ ἄδικον οὐκ εὐλογεῖται ἤτοι δὲν συγχωρεῖται ἐκτὸς ἐὰν ὅστις ἠδίκησε τὸν πλησίων ὑλικῶς νὰ δώσῃ τὸ ἀδίκως ἀφαιρεθὲν εἰς τὸν δικαιοῦχον. Ἐὰν δὲ ἠθικῶς, νὰ ἀνακαλέσῃ τὴν κατηγορίαν ἤ τὴν συκοφαντίαν διὰ νὰ λάβῃ τὴν συγχώρησιν. Ταύτης τῆς ἐντολῆς παραβάται εἰσὶν οἱ φιλάργυροι· οἱ τοκισταί· οἱ ἀνελεήμονες· οἱ τυμβωρῦχοι καὶ λοιποί.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ Θ΄. ΕΝΤΟΛΗΣ

«Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ».

Ταύτην παραβαίνουσιν ὅσοι ἐμαρτύρησαν ψευδῆ καὶ ἄδικα, ἐπλήρωσαν ἄλλους καὶ ἐψευδομαρτύρησαν καὶ  ἐκακοποίησαν τὸν πλησίον· ὅσοι ἔχουν ὑπονοίας καὶ ὑποψίας κατὰ τοῦ πλησίον· καὶ κατὰ τὸν Σολομῶντα (παροιμίαν ιθ΄) «μάρτυς ψευδὴς οὐκ ἀτιμώρητος» τριχῶς δὲ εἶναι τὸ ψεῦδος, κατὰ διάνοιαν ὅταν τις ἔχῃ ψευδεῖς ὑποψίας κατὰ τοῦ πλησίον του· κατὰ λόγον ὅταν ψευδῶς κατηγορεῖ αὐτόν· καὶ κατὰ τὸν βίον καὶ κατὰ τὰ ἔργα, ὅταν τις ἄλλος ὤν κατὰ τὸ πρᾶγμα καὶ τὰ ἔργα, ἄλλος ὑποκρίνεται καὶ φαίνεται ψευδὴς εἰς τοὺς ἀνθρώπους ὅστις λέγεται καὶ ὑποκριτὴς καὶ ψεύστης, ὅσοι περιγελῶσι τὰ φυσικὰ ἐλαττώματα τοῦ πλησίον· ὅσοι συνεβούλευσαν ἤ παρεκίνησαν νὰ ψευδομαρτυρήσῃ τις, ἤ εὰν ἠδύναντο νὰ ἐμποδίσωσι τοῦτο καὶ δὲν τὸ ἔπραξαν.

Ἐὰν φέρῃ λόγια καὶ μηνύματα πρὸς ζημίαν τοῦ πλησίον· ὅσοι ψευδῶς κατηγοροῦσί τινα διὰ νὰ μὴ λάβῃ ἀξίωμα· ὅσοι κακολογοῦν καὶ κατακρίνουν τινα ἤ ἀκούουν μὲ εὐχαρίστησιν τοὺς φιλακατηγόρους· ὅσοι κολακεύουν καὶ ψευδῶς ἐπαινοῦσί τινα πρὸς ἀνθρωπαρέσκειαν· διὰ δῶρα ἤ διὰ προσωληψίαν ποιοῦσι κρίσιν ἄδικον.

ΠΕΡΙ ΤΗΣ Ι΄. ΕΝΤΟΛΗΣ

Οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου, οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε τὴν παιδίσκην αὐτοῦ οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστίν.

Ἑρμηνεία. Ἡ α΄ ἡ β΄ ἡ γ΄ καὶ δ΄ ἐντολὴ διδάσκουσι τὰ πρὸς τὸν Θεὸν καθήκοντα καὶ ἦσαν γεγραμμέναι εἰς τὴν α΄ πλάκα, αἱ δὲ ἕξ αἱ μετὰ τὰς 4 πρώτας, διδάσκουσι τὰ πρὸς τὸν πλησίον καθήκοντα καὶ ἦσαν γεγραμμέναι εἰς τὴν δευτέραν πλάκα. Διὸ ὁ Κύριος εἰς τὴν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ εἰς τὴν πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπην ἀνακεφαλαίωσεν ὅλον τὸν νόμον.

Καὶ διὰ μὲν τῶν προρρηθέντων 9 ἐντολῶν ὁ Θεὸς ἐμποδίζει τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὰς πράξεις τῆς ἁμαρτίας καὶ τοὺς λόγους διὰ δὲ τῆς παρούσης δεκάτης καὶ ἀπὸ αὐτὴν ἀκόμη τὴν ἐσωτερικὴν πονηρὰν ἐπιθυμίαν τῆς ψυχῆς. Ἤτοι τὸν ἐμποδίζει οὔτε ὅλως νὰ ἐπιθυμῇ τὴν ἁμαρτίαν μὲ τὴν καρδίαν του. Διότι ἡ ἐπιθυμία αὐτῆς εἶναι αἰτία καὶ ρίζα ὅλων τῶν ἐξωτερικῶν λόγων καὶ πράξεων. Διὸ ὁ Κύριος ἔλεγεν περὶ τῆς ἐπιθυμίας: Πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ (Ματθ. ε΄. 28) καὶ ἐκ τῆς καρδίας ἐξέρχονται διαλογισμοὶ πονηροὶ, πορνεῖαι, μοιχεῖαι, φόνοι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι (αὐτόθι ιε΄. 19) ταῦτα κινοῦσι ἤτοι μολύνουσι καὶ κολάζουσι τὸν ἄνθρωπον.

Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέγει : «ὅτι καθὼς ἡ φλόγα ἀνάπτει τὸ καλάμι, οὕτω καὶ ἡ ἐπιθυμια τὴν ψυχήν. Καὶ καθὼς ὁ καπνὸς τυφλώνει καὶ βλάπτει τοὺς ὀφθαλμούς, οὕτω καὶ ἡ ἐπιθυμία τὸν νοῦν· καὶ πάλιν «ῥίζα μοιχεία ἀκόλαστος. Διὰ τοῦτο οὐχὶ μοιχείαν μόνον ἐκόλασεν ὁ Χριστὸς ἀλλὰ καὶ ἐπιθυμίαν ἐτιμωρήσατο. Ὁ δὲ Ἀδελφόθεος λέγει «Μακάριος ἀνὴρ ὅς ὑπομένει πειρασμὸν ὅτι δόκιμος γενόμενος λήψεται τὸν στέφανον τῆς ζωῆς ὅν ἐπηγγείλατο ὁ Κύριος τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν.

Ἕκαστος δὲ πειράζεται ὐπὸ τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας ἐξελκόμενος καὶ δελεαζόμενος. Εἶτα ἡ ἐπιθυμία συλλαβοῦσα τίκτει τὴν ἁμαρτίαν, ἡ δὲ ἁμαρτία ἀποτελεσθεῖσα ἐπιφέρει θάνατον» (Κε. α΄. 12) τὴν δεκάτην ἐντολὴν παραβαίνουσιν ὅσοι καίτοι μὲ τὸ ἔργον οὐκ ἀφαιροῦσι τὸ ξένον πρᾶγμα, ἐπιθυμοῦσιν ὅμως μὲ τὴν ψυχὴν νὰ τὸ εἶχον, ὁποῖον καὶ ἄν εἶναι, εἴτε γυνὴ εἴτε ἄλλο τι.

Ἐπίσης ὅσοι ἐπιθυμοῦσι καὶ ἀγαπῶσι τὴν δόξαν καὶ τὰ ἀξιώματα καὶ τὰς ἡδονὰς τοῦ κόσμου τούτου ἤ τὰ χρήματα καὶ πρόσκαιρα πράγματα. Ἀλλὰ τὶ νὰ ἐπιθυμήσω; Σχημάτισαι μὲ τὸν νοῦν σου πῶς εὑρίσκεται ἀσθενὴς εἰς τὴν κλίνην πνέων τὰ λοίσθια καὶ ἐλπίδα ζωῆς δὲν ἔχεις· τότε λοιπόν ἐρώτησαι τὸν ἑαυτόν σου χωρὶς ὑπόκρισιν, τὶ ἐπιθυμεῖς; πλούτη ἀξιώματα ἤ ἀρετὰς νὰ ἔχῃς;

Ἐπίσης ὅσοι δὲν ἐναντιώνονται καὶ δὲν πολεμοῦσι, τοὺς αἰσχροὺς πονηροὺς καὶ βλασφήμους λογισμοὺς οὕς ρίπτει καὶ ὑποσπείρει ὁ διάβολος· ἀλλὰ γλυκαίνονται εἰς αὐτοὺς καὶ ποιοῦσι συνδυασμοὺς ἤτοι συνομιλίας νοερῶς καὶ προφορικῶς, καὶ συγκαταθέσεις μὲ τὴν καρδίαν ἤτοι ἀποφασίζουσιν, ἵνα ἔργῳ ποιήσωσι· τὸ δυνατώτερον ὅπλον ἵνα πολεμῇ ὁ Χριστιανὸς τοὺς κακοὺς τούτους λογισμοὺς εἶναι τὸ φοβερὸν καὶ ἅγιον ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, λέγων πότε μὲ τὸν νοῦν καὶ τὴν καρδίαν, καὶ μὲ τὸ στόμα : Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ Υἱὲ τοῦ Θεοῦ ἐλέησόν με· πάντοτε ἤ καθήμενος ἤ ἐργαζόμενος ἤ περιπατῶν· ὄντως μακάριος ἐστὶ ὅστις κρατήσει τῆς ἁμαρτίας καὶ ἐδαφιεῖ τὰ νήπιά της ἤτοι τὴν πρώτην προσβολὴν τῶν πονηρῶν λογισμῶν ἐπάνω εἰς τὴν Πέτραν ἥτις ἐστὶν ὁ Χριστός. «Ἀναιρεῖ οὖν πρὸς τὸ αὔξειν μηδὲ εἰς ἔργον προέρχεσθαι, ἀλλ’ ἔτι ἀτελῆ ὄντα καὶ νεογέννητα ἀφανίζεσθαι» (Χρυσόστομος).