ΟΙ 4 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΕΤΕΣ

ΟΙ 4 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΕΤΕΣ  ἢ  ΤΑ 4 ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ
1ηεἶναι, ἡ φρόνηση, δηλαδή, ἡ γνώση καὶ τῶν πρακτέων καὶ τῶν μὴ πρακτέων, καὶ ἡ ἐγρήγορση τοῦ νοὺ.

2η εἶναι, ἡ σωφροσύνη, δηλαδή, τὸ νὰ γίνει σώο τὸ φρόνημα ὤστε νὰ μπορέσει νὰ κρατήσει τὸν ἐαυτὸν του μακριὰ ἀπὸ κάθε ἔργο καὶ λόγο ποῦ δὲν ἀρέσει στὸν Θεό.

3ηεἶναι, ἡ ἀνδρεία, δηλαδή, ἡ δύναμη καὶ ἡ καρτερία στοὺς κατὰ Θεὸν κόπους καὶ πειρασμούς.

4ηεἶναι, ἡ δικαιοσύνη, δηλαδή, ἡ διανομή ποῦ παρέχει τὸ ἴσον σὲ ὅλα αὐτά.

Αὐτὲς οἱ 4 γενικὲς ἀρετὲς γεννιούνται ἀπὸ τὶς 3 δυνάμεις τῆς ψυχὴς κατὰ τὸν ἐξῆς τρόπο.

* Ἀπὸ τὸν λογισμό, δηλαδή, τὸν νού, γεννιούνται δύο, ἡ φρόνηση καὶ ἡ δικαιοσύνη, δηλαδή, ἡ διάκριση.

* Ἀπὸ τὸ ἐπιθυμητικὸ γεννιέται ἡ σωφροσύνη.

* Ἀπὸ τὸ θυμικὸ γεννιέται ἡ ἀνδρεία.

Κάθε μία βρίσκεται ἀνάμεσα σε δύο παρά φύση πάθη.

* Ἡ φρόνηση, ἄνω μὲν ἀπὸ τοῦ ὑπερφρονεὶν, κάτω δὲ ὑπὸ ἀφροσύνης.

* Ἡ σωφροσύνη, ἄνω μὲν ὑπὸ ἡλιθιότητος, κάτω δὲ ἀπὸ ἀκολασίας.

* Ἡ ἀνδρεία, ἄνω μὲν ἀπὸ θρασύτητος, κάτω δὲ ἀπὸ δειλίας.

* Ἡ δικαιοσύνη, ἄνω μὲν ἀπὸ μειονεξίας, κάτω δὲ ἀπὸ πλεονεξίας.

Καὶ οἱ 4 ἀρετὲς εἶναι εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου, ἐνὼ τὰ 8 πάθη τοῦ γήϊνου.

Φιλοκαλία Αγ.Πέτρου Δαμασκηνού τομ. 17 σελ. 70-71